Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεο-Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Γ΄ Λυκείου (Πατρίδα-Πατριωτισμός).

            *Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος, Blog "ΙΔΕΟπολις"

                                                               ΚΕΙΜΕΝΟ 1

                                                    Πατριωτισμός και Νέοι

          *«Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να σας μεταφέρω ένα ερώτημα που έγινε αντικείμενο συζήτησης σε μια παρέα νέων ανθρώπων. Τι σημαίνει σήμερα να αγαπάς και να προστατεύεις τη χώρα σου; Είμαι βέβαιος πως εάν είχαν την ευκαιρία θα σας ρωτούσαν. Τι θα τους απαντούσατε»; (Ερώτηση).

          «Είναι πάντοτε μια πρόκληση να μιλάς με τους νέους. Τι θα τους έλεγα;

            Πως αγαπώ και προστατεύω τη χώρα μου σημαίνει να μετακινώ το βλέμμα από το “εγώ” στο “εμείς”, να σκέφτομαι συλλογικά και να επιδιώκω το κοινό καλό. Δεν είναι πάντα εύκολο, καθώς συχνά εγκλωβιζόμαστε στα ατομικά μας συμφέροντα. Ο σύγχρονος ωστόσο πατριωτισμός δεν είναι στείρος συναισθηματισμός, αλλά ενεργή στάση ζωής.

             Βασίζεται στην ελληνική και ευρωπαϊκή μας ταυτότητα, στην ανοιχτή κοινωνία, τη συμπερίληψη και την ενσυναίσθηση. Αγαπώ τη χώρα μου σημαίνει ότι νοιάζομαι για τον δημόσιο χώρο, προστατεύω το περιβάλλον, συμμετέχω στα κοινά, ενημερώνομαι και αναλαμβάνω την ευθύνη μου ως πολίτης.   Είναι η πίστη σε μια κοινή πορεία προς την πρόοδο, μακριά από διχασμούς και απομονωτισμούς.

           Σημαίνει επίσης να διευρύνω τους ορίζοντές μου, να κατανοώ τις προκλήσεις της εποχής και να υπερασπίζομαι τη φιλελεύθερη δημοκρατία, ιδίως όταν αυτή δοκιμάζεται. Η ιστορία μας, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες μας, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής και ατομικής μας ταυτότητας. Αν την αγνοούμε ή την αντιμετωπίζουμε με αδιαφορία, δεν βλάπτουμε μόνο το σύνολο, αλλά και τους εαυτούς μας.

            Γνωρίζω ότι οι νέες γενιές μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο αβεβαιότητα και προκλήσεις. Όμως, δεν πρέπει να χάνουν την ελπίδα και τις προσδοκίες τους. Η νεότητα έχει μέσα της  τη δύναμη και την αισιοδοξία της δημιουργίας και της αλλαγής και πάνω σε αυτήν στηρίζεται το μέλλον του τόπου». (Κατερίνα Σακελλαροπούλου, πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας, απόσπασμα από συνέντευξη στο “ΒΗΜΑ”)

                                                               ΚΕΙΜΕΝΟ 2

                                                  « Όλοι για μια Πατρίδα…»

             ”…Η Πατρίδα – είτε ως γεωγραφικός τόπος, είτε ως σύμβολο – αποτελούσε πάντοτε σημείο αναφοράς για τον άνθρωπο, κάθε ανθρώπου όπου γης, αφού αυτή με όλους τους συμβολισμούς της καλλιέργησε από την πρωτόγονη εποχή μέχρι και σήμερα ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς, ακατάλυτους, απροσδιόριστους και μυστηριακούς.

                 Όλοι σε μια Πατρίδα αποβλέπουν, ακόμη κι αυτοί που την εγκαταλείπουν (από επιλογή ή από ανάγκη) για να την ποθήσουν ακόμη περισσότερο μετά την εγκατάλειψή της. Τελικά γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι αυτός ο δεσμός με την Πατρίδα μας τόσο ιερός και ισχυρός που δεν μπορούμε να τον υπερβούμε και να απελευθερωθούμε ή είναι αυτός που μάς προσφέρει το αίσθημα της ασφάλειας και της ολοκλήρωσης;

           Η Ιστορία, οι Πόλεμοι, η Μυθολογία, η Λογοτεχνία και η Επικαιρότητα του Μεταναστευτικού ρεύματος (που στα επόμενα χρόνια θα γιγαντωθεί) μάς παρέδωσαν πλήθος παραδειγμάτων, γεγονότων και προσώπων – συμβόλων που αισθητοποιούν την ανάγκη - φαντασιακό για άλλους – για μία Πατρίδα. Αυτή η ανάγκη εκφράστηκε με πολλούς τρόπους που αποτυπώνουν με ενάργεια και το πολυσύνθετο του ανθρώπου ως βιολογικού και πνευματικού όντος.         

           Οι όροι- φράσεις   "Το δικαίωμα για μια Πατρίδα", «Επιστροφή στην Πατρίδα», «Η νοσταλγία της Πατρίδας», «αναζητώντας μία άλλη-νέα Πατρίδα» και πολλά άλλα καταυγάζουν τη διαχρονικότητα του φαινομένου αλλά και το αμετάβλητο της ανθρώπινης φύσης που φαίνεται να έκανε λίγα και μικρά βήματα για τον αποχωρισμό και αποσυγκόλλησή της από το Γήινο στοιχείο, Το Έδαφος, το Χώμα… την πατρώα Γη.

                                                            Η Πατρίδα σήμερα

              Όποιος κληθεί να ορίσει το περιεχόμενο της Πατρίδας στην σημερινή εποχή, την εποχή της μετανεωτερικότητας, θα δυσκολευτεί πολύ. Κι αυτό γιατί τα δεδομένα που όριζαν την έννοια Πατρίδα στη ριζική της έννοια έχουν αλλάξει άρδην.

      

            Η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη γη εξαιτίας της αστυφιλίας που την διευκόλυνε η εκβιομηχάνιση και εξαιτίας της διατύπωσης και της θέσπισης του δικαιώματος στην αυτονομία έδωσε νέο νόημα και περιεχόμενο στην έννοια Πατρίδα.

              Σήμερα η έννοια Πατρίδα είναι περισσότερο μνήμη και βίωμα όλων εκείνων που συνδιαμορφώνουν την ταυτότητά μας. Οι υπερεθνικές κοινότητες αδυνατίζουν τους παραδοσιακούς δεσμούς του ανθρώπου με το γενέθλιο τόπο και αντ’ αυτών επωάζουν άλλους δεσμούς, μνήμες και βιώματα.

                Στη λέξη Πατρίδα σήμερα ίσως συνυπάρχουν η ομάδα των αγαπημένων μας προσώπων, οι διάφορες συλλογικότητες που μάς εκφράζουν ιδεολογικά, οι χώροι και οι χώρες εργασίας, οι διαφορετικές γλώσσες που γνωρίζουμε, οι αγαπημένοι τόποι των διακοπών μας, το αίσθημα της ελευθερίας και της ασφάλειας που μάς παρέχει ένα κράτος και γενικά τα πολλά “εμείς” που νοηματοδοτούν την ύπαρξή μας και δίνουν ευκαιρίες εξωτερίκευσης και πραγμάτωσης των εσωτερικών μας δυνάμεων.

               Όταν κάποιος σήμερα γεννιέται σε έναν τόπο από γονείς από άλλους τόπους, μεγαλώνει σε έναν άλλο, σε κάποιον άλλο εργάζεται, σε κάποιον άλλο κάνει διακοπές και σε κάποιον άλλο τόπο ονειρεύεται να μετακομίσει γιατί πιστεύει πως εκεί θα υπάρχουν οι προϋποθέσεις στις επόμενες δεκαετίες για μια ζωή ανθρώπινη και με νόημα, τότε πώς θα ζητήσεις από αυτόν να σου πει ποιο τόπο ή χώρα θεωρεί Πατρίδα;

             Ερωτήματα και διλήμματα που δικαιώνουν όλους εκείνους που υποστηρίζουν πως η έννοια και το βίωμα της Πατρίδας ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Το γεγονός αυτό επηρεάζει και την νοηματική οριοθέτηση της έννοιας "Εθνική Ταυτότητα”. Γι αυτό πολλοί ταυτίζουν την Πατρίδα με τη μνήμη που μάς βοηθά να δομήσουμε την προσωπική μας ταυτότητα, να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή μας και να κωδικοποιήσουμε ή να αποκωδικοποιήσουμε τον κόσμο.

              Τι μπορεί να λέει στον σύγχρονο άνθρωπο το «Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης»; Πόσοι θα υιοθετούσαν άκριτα πως η θυσία για την πατρίδα αποτελεί την ύψιστη τιμή και το απόλυτο χρέος για έναν άνθρωπο-πολίτη μιας χώρας;

                   Πόσοι θα συμφωνούσαν με την αξιολόγηση του Σωκράτη σχετικά με την ανωτερότητα της πατρίδας έναντι πολλών άλλων, ακόμη κι από τους γεννήτορές μας;

        «Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η πατρίς και σεμνότερον και αγιώτερον και εν μείζονι μοίρα και παρά θεοίς και παρ’ ανθρώποις τοις νουν έχουσιν» (Πλάτωνος “Κρίτων”,51a,51b, από την μητέρα και τον πατέρα και όλους τους άλλους προγόνους, η πατρίδα είναι πράγμα πολυτιμότερο και σεβαστότερο και αγιότερο και ανώτερο και κατά τη γνώμη των θεών και κατά τη γνώμη των ανθρώπων που έχουν φρόνηση).

                Αλήθεια πώς σχολιάζουν  οι περαστικοί όταν βλέπουν στα συνθήματα τοίχου να καταδικάζεται ο «μιλιταρισμός» (στρατοκρατία); Πόσο  μπορεί να γίνει αποδεκτή η παραπάνω θέση του συνθήματος των αναρχικών που χαρακτηρίζεται από μία έντονη αρνησιπατρία;  Πόσοι θα θυσίαζαν την πατρίδα τους στο όραμα μιας διεθνούς ειρήνης που προϋποθέτει τον πλήρη αφοπλισμό  και την κατάργηση κάθε όπλου;” (Το κείμενο είναι απόσπασμα από το άρθρο του Ηλία Γιαννακόπουλου «Όλοι για μια Πατρίδα», Blog “ΙΔΕΟπολις”. Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε και στα   "Θεσσαλικά  Σύμμεικτα", Τόμος 1ος, Τρίκαλα 2024).

                                               ΚΕΙΜΕΝΟ  3  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

                                                               Πατρίδα

          “ Πατρίδα/είσαι γεννημένη από χωριάτεςαπό φαρδιές σκληρές κοιλιές γυναικών/από τις ροζιασμένες φούχτες των σκαφτιάδων./Είσαι γεννημένη μες από φωτιές, από κραυγές κ’/ αίματα/απ’ αυτούς που πέσανε για σένα, χιλιάδες/και χιλιάδεςκαι χάθηκαν για πάντα κάτω απ’ το χώμα σου./ Όταν ο περαστικός ξυλοκόπος κάθεται σε μια πέτρα/στην άκρη του δρόμου, την ώρα που βραδιάζει/δεν είναι μονάχος./Ακούει κάτω απ’ το χώμα του δρόμου να τον φωνάζει/το/αίμα σου./Πατρίδα είσαι γεννημένη απ’ τους πεθαμένους” (Τάσος Λειβαδίτης).

                                                  Ε Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Σ

         Θ Ε Μ Α   Α΄

          Α1.Να αποδώσετε συνοπτικά σε μία παράγραφο των 70 λέξεων τις θέσεις του Κειμένου 1 για τον Πατριωτισμό.

                                                                                                                                Μονάδες 20

        Θ Ε Μ Α   Β΄ (Μονάδες 35)

Β1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση(Σ) με βάση το ΚΕΙΜΕΝΟ 2 χωρίς αιτιολόγηση.

          1.Γιατί αποβλέπουν όλοι σε μία Πατρίδα;

         α. Γιατί η Πατρίδα ως δεσμός ενυπάρχει στον άνθρωπο ως εγγενές στοιχείο της φύσης του.

          β. Γιατί του παρέχει το αίσθημα της ασφάλειας

         2. Ποιος παράγοντας διαμορφώνει σήμερα περισσότερο την Πατρίδα ως μνήμη και βίωμα;

           α. Ο γενέθλιος τόπος

           β. Οι υπερεθνικές κοινότητες

           γ. Το ατομικό συμφέρον

      3. Η έννοια Πατρίδα μάς βοηθά

              α. Να δώσουμε ένα νόημα στη ζωή μας

              β. Να αρνηθούμε την εθνική μας ταυτότητα

              γ. Να απομακρυνθούμε από τον κόσμο

     4. Το «Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης» δηλώνει πως:

            α. Είναι δικαίωμα όλων να θυσιάζονται για την Πατρίδα.

           β. Αποτελεί νομική υποχρέωση η θυσία για την Πατρίδα

           γ. Είναι χρέος και τιμή για τον καθένα η θυσία για την Πατρίδα

         5. Η θέση του Σωκράτη προβάλλει την:

               α. Την κατωτερότητα της αγάπης προς τους γονείς έναντι της αγάπης προς την Πατρίδα

               β. Την θετική αξιολόγηση μόνον των ανθρώπων για την υπερτέρηση της αγάπης για την Πατρίδα έναντι της αγάπης για τους γονείς

               γ.  Την υποχρέωση όλων μας να αγαπάμε το ίδιο τόσο την Πατρίδα όσο και τους γονείς, σύμφωνα και με τη θεϊκή προσταγή. 

                                                                                                                              Μονάδες 10

   Β2. Στο Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο 1 έντονη είναι η παρουσία τόσο  του α΄ Ενικού Προσώπου όσο και του α΄ Πληθυντικού. Σε τι αποσκοπεί αυτή η υφολογική επιλογή και ποιο το αισθητικό αποτέλεσμα;

                                                                                                                             Μονάδες 15

        Β3. Στο Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο 2 ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τόσο τη θέση του Ομήρου  όσο και τη θέση του Σωκράτη-Πλάτωνα. Σε ποιον τρόπο πειθούς παραπέμπει η επιλογή αυτή και σε τι αποσκοπεί;

                                                                                                                            Μονάδες 10

                                                        Θ Ε Μ Α  Γ΄- ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

            “Πατρίδα είσαι γεννημένη απ’ τους πεθαμένους”: Πώς ερμηνεύετε το στίχο-θέση αυτή του ποιητή; Ποια άλλη αναφορά στο ποίημα ενισχύει αυτή τη θέση; Δώστε με συντομία το ρόλο ενός κειμενικού δείκτη στην ερμηνεία του περιεχομένου-νοήματος του στίχου(150-200 λέξεις).

                                                                                                                            Μονάδες 35

                                            Θ Ε Μ Α  Δ΄ (Παραγωγή Κειμένου)

                 Στην εποχή μας παρατηρείται από τη μία πλευρά μία αμφισβήτηση ή και υποχώρηση της έννοιας-ανάγκης για Πατρίδα και από την άλλη μία επιστροφή και αγκίστρωση-προσκόλληση σ΄ αυτήν.

              Έχοντας ως αφετηρία το πληροφοριακό υλικό του Κειμένου 2 να αναπτύξετε-αιτιολογήσετε σε ένα δοκίμιο των 400 λέξεων το αντιφατικό αυτό φαινόμενο της εποχής μας σχετικά με τη θέση των ανθρώπων απέναντι στην Πατρίδα.

                                                                                                                         Μονάδες 30

      

                                                          Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ

                                                           Θ Ε Μ Α   Α΄- Περίληψη

              Στο παρόν κείμενο-απάντηση της κ. Σακελλαροπούλου οριοθετείται το περιεχόμενου του σύγχρονου πατριωτισμού ως ζητούμενο. Αρχικά τονίζεται η ανάγκη υπέρβασης του ατομικισμού και η καλλιέργεια του συλλογικού πνεύματος. Καταγράφεται, επίσης, η αξία της συμμετοχής των νέων στα κοινά ως ενεργών πολιτών. Στη συνέχεια προβάλλεται επίσης το χρέος  προς τη δημοκρατία προς όφελος όλων. Επιλογικά περιγράφεται ως διαπίστωση ο ρόλος των νέων ως φορέων της αλλαγής του τόπου μας.

      Θ Ε Μ Α  Β΄

                Β1:  1β, 2β, 3α, 4γ, 5 α

              Β2: Η παρουσία τόσο του α΄ Ενικού προσώπου όσο και του α΄ Πληθυντικού στοχεύει στο να αναδείξει πως ο Πατριωτισμός σήμερα συνιστά για τους νέους ατομικό και συλλογικό χρέος. Έτσι σε κάθε Εγώ και σε κάθε Εμείς ο νέος θα πρέπει βλέπει και να εντάσσει και το δικό του χρέος προς την Πατρίδα-Χώρα του. Οι ατομικές ευθύνες συμπλέουν με τις συλλογικές επ΄ ωφελεία του κοινού καλού. Με την παρουσία και των δύο προσώπων ο λόγος αποκτά ζωντάνια και αμεσότητα-οικειότητα. Υπόρρητα διαφαίνεται ένας διάλογος του πομπού και του δέκτη με στοιχεία και κάποιας θεατρικότητας. Έτσι επιτυγχάνεται ή διευκολύνεται η επικοινωνία πομπού και δέκτη με αποτέλεσμα να καθίστανται πιο πειστικές οι θέσεις-προτροπές του πομπού.

               B3: H χρήση φράσεων-θέσεων του Ομήρου και του Πλάτωνα-Σωκράτη παραπέμπει στον τρόπο πειθούς «Επίκληση στην Αυθεντία». Με τον τρόπο αυτό Πειθούς ο συγγραφέας στοχεύει στην ενίσχυση της επιχειρηματολογίας του σχετικά με την διαχρονική αγάπη-θυσία του ανθρώπου για την Πατρίδα του. Οι θέσεις των Ομήρου και Πλάτωνα-Σωκράτη ενδυναμώνουν τις θέσεις του συγγραφέα και τις καθιστούν πειστικότερες. Η αυτούσια παράθεση των σχετικών με την αγάπη προς την Πατρίδα θέσεων των αυθεντιών ενισχύουν το κύρος των θέσεων του συγγραφέα, στο βαθμό που οι αυθεντίες είναι αποδεκτές και σεβαστές και το κύρος τους αναμφισβήτητο.

                                      Θ Ε Μ Α   Γ΄ –ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

                 Ο ποιητής πιστεύει και διακηρύσσει με τον πιο εμφαντικό τρόπο πως η Πατρίδα συνιστά μία βαριά κληρονομιά των προηγούμενων γενιών. Στην ιστορία ενός λαού δεν υπάρχουν ασυνέχειες αφού η εργασία, η δημιουργία κάθε μορφής και η θυσία του κάθε πολίτη χωριστά, αν χρειαστεί, υφαίνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι επόμενες γενιές ζουν και δημιουργούν. Σε αυτόν τον κόσμο που ήρθαμε και ζούμε άλλοι τον είχαν πρώτα και σε μας τον παρέδωσαν. Το έργο των νεκρών προγόνων μας σημαδεύει κάθε βήμα μας και μας υπενθυμίζει μία άλλη αποστροφή του Παλαμά «Ό.τι είστε, μην ξεχνάτε,/δεν είστε από τα χέρια/σας/μονάχα, όχι. Χρωστάτε και σε όσους ήρθαν,/πέρασαν,/θα ΄ρθούνε, θα περάσουν./Κριτές, θα μας δικάσουν/οι αγέννητοι, οι νεκροί…».

              Αυτή τη συνέχεια ο ποιητής την επαναλαμβάνει και στους στίχους «...Είσαι γεννημένη μες από φωτιές, από κραυγές κ’/ αίματα/απ’ αυτούς που πέσανε για σένα, χιλιάδες/και χιλιάδες
και χάθηκαν για πάντα κάτω απ’ το χώμα σου» προβάλλοντας τη συμβολή των περασμένων γενιών στο δικό μας δικαίωμα να έχουμε μία πατρίδα κι αυτό γιατί και πάλι σύμφωνα με τον Παλαμά «Δε ζει χωρίς πατρίδες/η ανθρώπινη ψυχή».

          Το κύρος του ακροτελεύτιου στίχου το ενισχύουν και οι οπτικοακουστικές εικόνες που κυριαρχούν στο ποίημα. Τα ουσιαστικά αυτών των εικόνων ενισχύουν ακόμη περισσότερο τη θέση του ποιητή πως η Πατρίδα, η κάθε Πατρίδα προϋποθέτει την εργασία, τη δημιουργία και τη θυσία των περασμένων γενιών(φωτιές, κραυγές, αίματα, σκληρές κοιλιές, ροζιασμένες φούχτες…).

                                    Θ Ε Μ Α  Δ΄ (παραγωγή κειμένου-‘Εκθεση)

                                              «Μια Πατρίδα η Γη» (τίτλος)

                   Η αξιολόγηση μιας κοινωνίας ή μιας εποχής είναι συνάρτηση και του κριτηρίου αξιολόγησης που επιλέγεται κάθε φορά. Στην ομάδα των κριτηρίων αξιολόγησης ανήκουν και οι αντιφατικότητες που χαρακτηρίζουν τις κοινωνίες και την εποχή στο βαθμό που αυτές αντανακλούν τα αδιέξοδα και τις αναζητήσεις των πολιτών. Ανάμεσα στις πολλές αντιφατικότητες που κυριαρχούν στις μέρες μας είναι και αυτή της αμφισβήτησης της έννοιας Πατρίδα από την μια πλευρά και από την επιστροφή ή την αγκίστρωση σε αυτήν και σε ό,τι αυτή συμβολίζει ή εμπνέει στον σύγχρονο άνθρωπο.

              Η αιτιολόγηση της αντιφατικότητας υποχρεωτικά πηγάζει από τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τα νέα ρεύματα σκέψης και τα νέα οικονομικά δεδομένα που επέβαλε η παγκοσμιοποίηση.

                Ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητώντας ένα διαφορετικό νόημα ζωής προσπαθεί να απαγκιστρωθεί από παλιές  βεβαιότητες που κατά τη γνώμη του τον εμποδίζουν να πραγματώσει στον ύψιστο δυνατό βαθμό το αίτημα για αυτοπροσδιορισμό, ελευθερία, ευτυχία και αυτονομία. Πιστεύει, δηλαδή, πως η έννοια Πατρίδα με όλα τα σημαινόμενά της τον εγκλωβίζει στους δικούς της μύθους και τον ετεροπροσδιορίζει. Θεωρεί, επίσης, πως η Πατρίδα ως έννοια λειτουργεί ως μία τυραννική ιδεοληψία που ακυρώνει κάθε προσπάθεια για καλλιέργεια και ανάδειξη των ανθρωπιστικών αισθημάτων. Κι αυτό γιατί η Πατρίδα, η κάθε Πατρίδα, και η προσκόλληση σε αυτή εμποδίζει την ειλικρινή επικοινωνία και συνύπαρξη  με ανθρώπους που ανήκουν σε άλλη Πατρίδα.

                 Στην αμφισβήτηση της Πατρίδας μπορούν να προστεθούν και κάποιες παλιές θεωρίες και θέσεις περί διεθνισμού, που αντέχουν ακόμη στη φθορά του χρόνου. Οι συνήγοροι αυτών των θεωριών πιστεύουν πως η Πατρίδα χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ακόμη για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της άρχουσας τάξης και εις βάρος των συμφερόντων των εργαζομένων και του απλού λαού. Στη φαρέτρα των επιχειρημάτων αυτής της σχολής ανήκουν και οι πόλεμοι (προϊόν εθνικισμού) που διεξάγονται κατά καιρούς ανά την υφήλιο με ό,τι μπορεί να σημαίνει ένας πόλεμος εξαιτίας του ανθρώπινου κυνισμού και της αγριότητας που τον χαρακτηρίζει. 

                    Από την άλλη πλευρά κι ενώ όλοι πίστευαν πως ο ασύνορος κόσμος και η οικουμενικότητα των αγορών θα ευνοούσε το κίνημα κατά της Πατρίδας και θα δικαίωνε τις θεωρίες του διεθνισμού, συνέβη το αντίθετο. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι επιστρέφουν στις παλιές βεβαιότητες και στα παραδοσιακά σταθερά σημεία. Η Πατρίδα φαίνεται να λειτουργεί ως κεντρομόλος δύναμη και σε αντίθεση με τις φυγόκεντρες τάσεις που ευνοεί  η Παγκοσμιοποίηση.

                Ο σύγχρονος, δηλαδή, άνθρωπος κάπου νιώθει χαμένος στον ασύνορο κόσμο χωρίς τα δικά του προσωπικά αντίβαρα. Μοιάζει και νιώθει σαν καράβι στον ωκεανό χωρίς έρμα και πλοηγό. Ένα αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας τον διακατέχει και βιώνει το απόλυτο κενό σε έναν κόσμο απροσδιόριστο και ακανόνιστο. Αναζητά ένα σταθερό και οικείο πλαίσιο νοηματοδότησης της ζωής του. Αναζητά το τοπικό που χάθηκε στο χαοτικό παγκόσμιο.           

               Η πραγματικότητα επικυρώνει και επιβεβαιώνει την ιστορικά διαπιστωμένη θέση πως ο άνθρωπος γεννιέται από  συγκεκριμένους  γονείς, φυλετικά και πολιτιστικά προσδιορισμένους,  γαλουχείται από τα γλωσσικά και θρησκευτικά στοιχεία του περιβάλλοντός του και γενικά διαμορφώνει την ψυχοδομή και την ταυτότητά του σε έναν συγκεκριμένο ιστορικά και γεωγραφικά προσδιορισμένο χώρο. Κι αυτός ο χώρος δεν είναι άλλος από την Πατρίδα του.

                   Το ρόλο και την αξία της Πατρίδας προβάλλει εμφαντικά και ο θεωρητικός του αναρχισμού που τη θεωρεί ως «ιερό και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ανθρώπου… Γι αυτό, ειλικρινά, είμαι ο πατριώτης όλων των καταπιεσμένων πατρίδων». Εξάλλου με τη θέση του Μπακούνιν συμπλέει και ο Παλαμάς όταν διακήρυττε πως «Δε ζει χωρίς πατρίδες/η ανθρώπινη ψυχή».

                Επαγωγικά, λοιπόν, σκεπτόμενοι εύκολα καταλήγουμε στην ερμηνεία και αιτιολόγηση του δίπολου της αντιφατικότητας σχετικά με την Πατρίδα. Ο άνθρωπος εύκολα, σαν ένα “δεμάτι χόρτο”, που λέει και ο Σεφέρης περνάει με ευκολία από το ένα άκρο στο άλλο. Ο Παλαμάς πριν από χρόνια προφητικά είχε καταγράψει αυτήν την αντιφατικότητα στον «Δωδεκάλογο του Γύφτου».

                   Από το «Γιούχα και πάντα γιούχα των Πατρίδων!» στο  «Πως είναι μια η πατρίδα/μας/κι είναι παντού όπου/ πάμε,/μέσα μας/ πατρίδα μία γρικάμε» και στο «Μια πατρίδα η Γη».

                   *Εναλλακτικός τρόπος εισαγωγής στο θέμα (αντί προλόγου)

           Στη Γλώσσα μας υπάρχουν λέξεις και σύμβολα “ογκόλιθοι” που ακυρώνουν-αποτρέπουν κάθε σκέψη για αμφισβήτηση ή μετακίνησή τους σε ένα άλλο επίπεδο του αξιακού μας συστήματος. Σε αυτό το σώμα των λέξεων ανήκει η Πατρίδα με όλα τα σημαινόμενά της. Ωστόσο στις μέρες μας η έννοια Πατρίδα και παρά το “βαρύ” νοηματικό της φορτίο κατέστη αντικείμενο μιας αντιφατικότητας της συμπεριφοράς και στάσης των ανθρώπων απέναντί της.  

                Το δίπολο αυτής της αντιφατικότητας το συνθέτουν από τη μία πλευρά η αμφισβήτηση και μία τάση απαγκίστρωσης από αυτήν κι από την άλλη μία επιστροφή και προσήλωση σε ό,τι εδώ και αιώνες αυτή εμπνέει στους ανθρώπους. Άλλοτε, δηλαδή, λειτουργεί ως μία φυγόκεντρος δύναμη κι άλλοτε ως κεντρομόλος.

     *Αναζητήστε στο Blog μου "ΙΔΕΟπολις" αλλά 26 Κριτήρια Αξιολόγησης.