Το “Θείον Πάθος” και οι ανθρώπινες στιγμές του

           *Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος, Blog "ΙΔΕΟπολις"

            Για έναν απροσδιόριστο και λίγο ακατανόητο λόγο οι λίγες στιγμές από την πορεία του Ιησού προς το "Εκούσιον Πάθος" που μου προξενούσαν πάντοτε εντύπωση ήταν αυτές που σχετίζονται με τη μοναξιά και το παράπονο του Χριστού, το δάκρυ του Πέτρου μετά την άρνηση (τρεις  φορές) του δασκάλου του και την μεταμέλεια του Ιούδα αλλά και την άρνηση των αρχιερέων να δεχτούν τα αργύρια της προδοσίας του Ιούδα.

           Οι Ευαγγελιστές, η Υμνολογία των ημερών και η λαϊκή παράδοση αποτυπώνουν με τον πιο λιτό και συγκινητικό τρόπο τις τρεις αυτές σκηνές, όπως φαίνεται και από τα παρακάτω αποσπάσματα;

                          Α. Η Μοναξιά του Χριστού- Το παράπονο
                      "Περίλυπος εστίν η ψυχή μου έως θανάτου".
         Ο Ιησούς βλέποντας και αισθανόμενος την απροθυμία αλλά και την αδυναμία των Μαθητών του και του Λαού-Πλήθους να αντιληφθούν και να αποδεχτούν τη Θεία φύση του και το σωτήριο έργο του εκφράζει το ανθρώπινο παράπονό του, όπως αυτό διαφαίνεται στο παραπάνω απόσπασμα. Ένα παράπονο που εν πολλοίς εμπεριέχει κι μία απογοήτευση για τη συμπεριφορά όλων.
             Είναι μία ανθρώπινη στιγμή που αποτυπώνει περίτρανα το ανθρώπινο στοιχείο της διττής φύσης του και  την ανθρώπινη πλευρά να υπερισχύει έναντι της θεϊκής φύσης  σε αυτήν την περίπτωση. 

              Είναι απορίας άξιον πως οι Μαθητές του δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν την ξεχωριστή φυσιογνωμία του Μεγάλου Δασκάλου τους και να αντισταθούν στις προσβολές των αρχόντων-διωκτών του.
            Σύμφωνα και με τα Ιερά Ευαγγέλια οι Μαθητές εξαφανίζονται μετά τη σύλληψη και την παραπομπή σε δίκη του Ιησού. Δεν αναφέρεται ούτε μία αντίδρασή τους άξια λόγου που να πιστοποιεί την προσήλωσή τους στον παθόντα μέγα Διδάσκαλο.
              Να, λοιπόν, γιατί ο Ιησούς με τέτοιο παράπονο εξομολογείται την πικρία του για την αδιαφορία και την απουσία των μαθητών του από τα Πάθη του.

             Δεν ένιωσε όσο λειτούργησε και έδρασε ως άνθρωπος δικαιωμένος για τα λόγια-διδαχές-διδασκαλία του. Η δικαίωσή του ήλθε μετά την Σταύρωση και Ανάστασή του. Τα τέσσερα Ευαγγέλια γραμμένα στην Ελληνική Γλώσσα διέδωσαν το λόγο του σε όλη την υφήλιο.

              Στα αξιοσημείωτα του Θείου Πάθους και στη συμπεριφορά των Μαθητών του ανήκουν το "πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις απαρνήση με" του Πέτρου και φυσικά η Προδοσία του Ιούδα.

                                              B. Το δάκρυ του Πέτρου

                                  “Και εξελθών έξω έκλαυσεν πικρώς”
             Ίσως από τις πιο ανθρώπινες άμα και πιο συγκινητικές στιγμές είναι η στιγμή που ο Πέτρος δάκρυσε και έκλαψε όταν συνειδητοποίησε πως δικαιώθηκε ο Ιησούς όταν είχε προβλέψει πως θα τον αρνηθεί τρεις φορές. Μην μπορώντας να αντέξει αυτήν την επιβεβαίωση αποσύρθηκε σε ένα απόμερο και έκλαψε πικρά.

             Είναι λάθος να παραβλέπουμε την ανθρώπινη διάσταση τόσο του Ιησού όσο και των Μαθητών του. Η απομυθοποίηση αυτή για πολλούς αδικεί τόσο τον Ιησού όσο και τους Μαθητές.
         Είναι λάθος αυτή η αντίληψη. Γιατί όσο πιο πολύ εστιάζουμε στην ανθρώπινη διάστασή τους, τόσο πιο πολύ μπορούμε να τους ερμηνεύσουμε και να γίνουμε κοινωνοί του λόγου και της δράσης τους. Ιδιαίτερα οι Μαθητές θα πρέπει να μελετώνται περισσότερο ως άνθρωποι και λιγότερο ως οι πεφωτισμένοι συνεχιστές του Θεανθρώπου.
           Με την απομυθοποίησή τους κάπου αισθανόμαστε κι εμείς ως θνητοί πως μπορούμε να τους μοιάσουμε και να ακολουθήσουμε ως ένα βαθμό τις διδαχές τους. Κι αυτό γιατί όσο τους περιγράφουμε ως υπερβατικά και θεόσταλτα άτομα,  τόσο απενοχοποιούμε τον εαυτό μας από τη δική μας μικρότητα.
            Ο φόβος, η αγάπη, η συγκίνηση και το θυμικό είναι γνωρίσματα όχι μόνον του κοινού ανθρώπου αλλά και του Πέτρου και των άλλων Μαθητών του Ιησού. Κι αυτό φάνηκε καθαρά όταν ο Δάσκαλός τους εμπαίζεται και στο τέλος γνωρίζει τον φρικτό σταυρικό θάνατο, χωρίς οι ίδιοι να μπορούν να κάνουν κάτι για την αποτροπή του. Είναι στην κυριολεξία εξαφανισμένοι κι αυτό μου προκαλούσε πάντοτε μία απορία.
           Πώς οι Ευαγγελιστές δεν προσπάθησαν να δώσουν μία πειστική εξήγηση γι αυτή τους τη στάση;
                               

                                             Γ. Tο “Φιλί” του Ιούδα       

  “Την προδοσία πολλοί αγάπησαν, τον προδότη, όμως, κανείς”.       

         Κάπως έτσι θα μπορούσαμε να περιγράψουμε την πορεία και την συμπεριφορά του Ιούδα έναντι του Ιησού. Το τέλος του με την αλυσιτελή μεταμέλειά του πάντοτε προκαλούσε το ενδιαφέρον μου. Έχει και το δικό του τέλος την ανθρώπινη πλευρά.

          “Τότε ιδών ο Ιούδα ο παραδιδούς αυτόν κατεκρίθη μεταμεληθείς έστρεψεν τα τριάκοντα αργύρια τοις αρχιερεύσιν λέγων, Ήμαρτον παραδούς αίμα αθώον…και ρίψας  τα αργύρια εις τον ναόν ανεχώρεσεν, και απελθών και απήγξατο”  
            Η επιστροφή των αργυρίων στους  Γραμματείς και Αρχιερείς και η μεταμέλειά του υποδηλώνουν περίτρανα το βάρος των τύψεών του και της αχαριστίας του έναντι του Δασκάλου του. Το οικτρό του τέλος, συνέπεια της απόγνωσής του και των ενοχών του, δεν στάθηκε ικανό και να τον αποκαταστήσουν στη συνείδηση των επόμενων γενεών.
          Το όνομά του κατέστη συνώνυμο και ορισμός της καθόλα επαίσχυντης ανθρώπινης προδοσίας.

             Σημειωτέον πως ούτε οι Γραμματείς και οι Αρχιερείς αποδέχτηκαν την επιστροφή των προδοτικών αργυρίων διακηρύσσοντας το:
      “Ουκ έξεστιν βαλείν αυτά εις τον κουρβανάν, επεί τιμή αίματος εστίν”
            Έτσι ο ρόλος του πιο αμφιλεγόμενου μαθητή του Ιησού υπήρξε κατακριτέος για όλες τις επόμενες γενεές  και η προδοσία του κατέστη σημείο αναφοράς για τον  χαρακτηρισμό μιας απορριπτέας ανθρώπινης συμπεριφοράς, που τείνει να συγκριθεί με την ανάλογη που εμπεριέχει μία άλλη ιστορική φράση προδοσίας:
                                             "Και συ τέκνον Βρούτε;"
                                                       ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ  
           Κάπως έτσι, λοιπόν, έχουν εντυπωθεί κατά τρόπο ανεξίτηλο στη μνήμη μου οι τρεις παραπάνω ανθρώπινες σκηνές και ταράζουν κάθε φορά τα συναισθήματά μου αλλά και τη σκέψη μου, τέτοιες μέρες σαν αυτή της Μεγάλης Εβδομάδας, της εβδομάδας του Θείου Πάθους. 

              *Στις ανθρώπινες στιγμές ανήκει και η παρακάτω σκηνή, αν μπορούμε να εμπιστευτούμε τη λαϊκή παράδοση που μάς τη διέσωσε. {Οι ευαγγελιστές δεν αναφέρουν πουθενά αυτή τη σκηνή} (από το διαδίκτυο)

                Όταν η Παναγία συναντά τη μάνα του Ιούδα

        Η στιγμή που η Παναγία συναντά την μάνα του Ιούδα είναι συγκλονιστική. 

            Η μάνα Παναγία πενθεί για τον Θεάνθρωπο γιο της κι η μάνα του Ιούδα πενθεί για τον προδότη γιο της. Ο πόνος είναι ο ίδιος, είναι ο μεγάλος πόνος της μάνας που έχει χάσει το παιδί της, θρηνεί και σπαράζει για το σπλάχνο της.

              Με αργό το βήμα η Παναγιά, με αμέτρητο τον πόνο, την νύχτα από τον Γολγοθά κατέβαινε με μόνο, τον Ιωάννη πλάι της μες στο σκοτάδι εκείνο και οι πέτρες ανατρίχιαζαν στον μυστικό της θρήνο.

               Γύρω, τριγύρω σιγαλιά, βουβός είναι ο δρόμος, θαρρείς τον κόσμο νέκρωσε κάποιος μεγάλος τρόμος.

           Και όσο βαδίζουν σαν σκιές στα άχαρα εκείνα μέρη, και μοιρολόγια η Παναγιά τα πιο όμορφα που ξέρει τα λέει και ο αντίλαλος από όπου και αν διαβαίνει κάθε λουλούδι τρυφερό που βρίσκεται μαραίνει.

               Πώς να μην κλάψει που ‘γινε για αυτήν σκοτάδι η μέρα;

             Κι αν είναι Αυτός θεάνθρωπος, εκείνη είναι μητέρα. Και να που ακόμη μια φωνή την ερημιά ταράζει. Αχ, τι φωνή λυπητερή. Ποιος και γιατί στενάζει;

             Ποιος σαν Αυτή άλλος πονεί και μοιρολόγια λέγει, μη του παιδιού της το χαμό και άλλη μανούλα κλαίει;

             Ναι, κάποια μάνα είναι αυτή, που μονάχη στην άκρη απαρηγόρητα θρηνεί και χύνει μαύρο δάκρυ.

               Και τούτη σαν τη Μαριάμ, τον γιό της έχει χάσει και δεν μπορεί τέτοιο κακό ποτέ να το ξεχάσει. Η Μαριάμ τον Ιησού τον είδε σταυρωμένο και τούτη είδε τον γιόκα της στο δέντρο κρεμασμένο Και κλαίει, μα το κλάμα της δεν συγκινεί κανέναν, νιώθει όμως τον πόνο της η Παναγιά η Παρθένα, που την ακούει τραβά και πάει να την γνωρίσει λόγια αγάπης να της πεί, να την παρηγορήσει.

           Με ένα γλυκό χαμόγελο συμπόνια γεμάτο μάνα της κράζει, δύστυχη μη σέρνεται εδώ κάτω.

            Δεν είσαι μόνη που έχασες το φώς των ματιών σου, είμαι κι εγώ, μην δέρνεσαι ποιος ήταν πες μου ο γιός σου;

               Και αυτή δειλά, σαν ένοχος της απαντά:

              Αδελφή μου, Ιούδας ονομάζεται το σπλάχνο το παιδί μου. Μόνο μια μάνα μόνο αυτή, σε όλο τον κόσμο ξέρει ποιο κοφτερό νιώθει βαθιά στα σπλάχνα της μαχαίρι, Στους πέντε δρόμους ρίχτηκα, παιδί μου σαν ζητιάνα.

                                   Αχ κάλλιο να μην έσωνα Θεέ να γίνω μάνα.

             Η Παναγιά κατάλαβε, τον γιό της τον γνωρίζει μα σαν μητέρα του Χριστού, δεν φεύγει, δεν γογγύζει.

                 Τον δικό της τον καημό ξεχνά την ώρα εκείνη και για τη μάνα τώρα αυτή τα δάκρυά της χύνει

               Σκύβει και την ασπάζεται, χαϊδεύει τα μαλλιά της, και την κρατάει με στοργή πιστά στην αγκαλιά της

                Της λέει λόγια της καρδιάς και την γλυκομερώνει, της δίνει θάρρος, δύναμη και απάνω την σηκώνει.

               Έλα και μείνε σπίτι μου την νύχτα να περάσεις, εκεί και οι δυό τον πόνο μας, τον μητρικό να πούμε, το δάκρυ μας να σμίξουμε και να προσευχηθούμε. Η μια στης άλλης το πλευρό σκυφτές συλλογισμένες, οι δυό μανάδες περπατούν αδελφαγκαλιασμένες.

                    Ο Ιησούς που στον Γολγοθά κρεμάται έδωσε τέτοια εντολή:

                                     Αλλήλους ν’ Αγαπάτε!