ΙΔΕΟπολις

Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Τρίτης Ηλικίας             «Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο ˙ καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο ˙   το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή» (Ν. Καζαντζάκης, «Ασκητική»).             Κάθε προσπάθεια να ορίσουμε το περιεχόμενο της έννοιας «ζωή» προσκρούει στο αφετηριακό κριτήριο. Σε αυτό διαφωνούν Βιολόγοι, Ψυχολόγοι, Ανθρωπολόγοι, Θεολόγοι και Κοινωνιολόγοι. Στο χορό των διαφωνούντων προστίθενται και οι φιλόσοφοι που δίνουν άλλη διάσταση στην έννοια ζωή. Η ζωή, δηλαδή, δεν είναι ένα απλό βιολογικό φαινόμενο (αναπνοή, κίνηση…) αλλά εμπεριέχει κι άλλα στοιχεία που την καθιστούν ως φαινόμενο πολυδιάστατη.             Στο γνωστό «κύκλο της ζωής» δεν ανευρίσκονται μόνο τα δύο άκρα, η γέννηση και ο θάνατος , αλλά κι ένα πλήθος άλλων στοιχείων που νοηματοδοτούν το περιεχόμενο της έννοιας «ζωή». Τέτοια μπορεί να είναι η δημιουργία , οι πνευματικές αναζητήσεις, οι φιλοσοφικοί στοχασμοί, οι κοινωνικοί προβληματισμοί, οι ανθρώπινες σχέσεις

            «Δεν είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε αυτό που μας συμβαίνει, αλλά ελεύθεροι να απαντήσουμε σε αυτό που μας συμβαίνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο». (Φερνάντο Σαβατέρ).             Κάθε προσπάθεια να οριοθετήσουμε εννοιολογικά τον «ελεύθερο άνθρωπο» προσκρούει στην αδυναμία μας να ορίσουμε με σαφήνεια τόσο την έννοια «ελευθερία» όσο και την έννοια «άνθρωπος».             Η λέξη ελευθερία σύμφωνα με τους λεξικογράφος πηγάζει από το «ελεύθειν όπου ερά τις» (να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου επιθυμεί). Δηλαδή στην έννοια συνυπάρχουν το «ελεύθω = έρχομαι - πορεύομαι και το «ερώ» = αγαπώ.            Από την άλλη πλευρά η έννοια άνθρωπος για άλλους ετυμολογείται από το άνω + θρώσκω = αυτός που κοιτάζει προς τα πάνω και για κάποιους άλλους από τον άνδρα + όψη (όπωπα) = αυτός που έχει μορφή ανδρός.             Μία άλλη η δυσχέρεια, φιλοσοφικού περιεχομένου τώρα, είναι η αποδοχή ή όχι της ελευθερίας του ανθρώπου σε απόλυτο βαθμό. Πώς μπορεί, δηλαδή, ο άνθρωπο

          «Αν η φιλοσοφία δεν λύνει κανένα επιστημονικό πρόβλημα, η επιστήμη, με τη σειρά της δεν λύνει κανένα φιλοσοφικό πρόβλημα» ( Nikolas Comez Danila , Κολομβιανός συγγραφέας)           Ο άνθρωπος αν και αρέσκεται να πειθαρχεί στο μυθοποιητικό στοιχείο κάποιων «αληθειών» , ωστόσο δεν παύει να ανιχνεύει την απόλυτη αλήθεια μέσα από την επιστημονική απόδειξη . Ιδιαίτερα, έχει ανάγκη από τον επιστημονικό λόγο σε θέματα που δεν εμπίπτουν στην άμεση εμπειρία του ή για θέματα που υπάρχουν πολλές αντιτιθέμενες ερμηνείες και απόψεις.           Στα θέματα αυτά δεν ανήκουν μόνον τα ηθικά ερωτήματα – που έτσι κι αλλιώς διακρίνονται από έναν σχετικισμό – αλλά και θέματα καθημερινά που επηρεάζουν τόσο την προσωπική του ζωή (υλική επιβίωση…) όσο και την κοινωνία (θεσμοί, κοινή γνώμη..) ή ακόμη και το κράτος – έθνος (οικονομική ανάπτυξη, εθνική ασφάλεια….). Κυρίαρχο μεταξύ αυτών των θεμάτων και το    μ ε τ α ν α σ τ ε υ τ ι κ ό.           Ένα παλιό δημοσίευμα – άρθρο του

          «Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ατομική του ασφάλεια» (Άρθρο 3, Οικουμενική διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα).             Η τελευταία δημοσκόπηση για τη δημοφιλία της κυβέρνησης και των υπουργών έφερε στο φως ευρήματα που αναδεικνύουν την αξία της δημόσιας και ατομικής ασφάλειας. Η υψηλή αποδοχή του υπουργού προστασίας του πολίτη έμμεσα φανερώνει την αγωνία αλλά και την απαίτηση του πολίτη για ασφάλεια. Κι αυτό γιατί το αίσθημα της ασφάλειας είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ψυχική του ισορροπία και ελευθερία.             Κανείς δε θα μπορούσε να διαφωνήσει με την αναγωγή της ζωής και της ελευθερίας στην κορυφή της πυραμίδας των αξιών του ανθρώπου. Βιολόγοι, ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι διατείνονται πως ο άνθρωπος υπάρχει στο βαθμό που είναι γενετικά προγραμματισμένος να αγωνίζεται για την υλική του επιβίωση (ένστικτο επιβίωσης και αυτοσυντήρησης) και για την ελευθερία ,