Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα, Γ΄ Λυκείου (Φανατισμός)

Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο   I

Ο φανατικός

1.  «…Ο φανατικός είναι συνεχώς ανέτοιμος και αβέβαιος. Από προσωπικές του πηγές – από το αρνημένο του Εγώ δεν μπορεί να αντλήσει καμιά αυτοκυριαρχία, αλλά τη βρίσκει μόνο με το να πιάνεται από οποιοδήποτε εξωτερικό στήριγμα. Αυτό το παθιασμένο πιάσιμο είναι η ουσία της τυφλής του αφοσίωσης και θρησκευτικότητας, που γι’ αυτόν είναι η πηγή όλης της αρετής και της δύναμης. Αν και η ειλικρινής του αφοσίωση είναι μια αυτοσυσπείρωση για χάρη της ζωής του, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του σαν φορέα και υπερασπιστή της ιερής υπόθεσης πάνω στην οποία στηρίζεται. Είναι πρόθυμος να θυσιάσει τη ζωή του για ν’ αποδείξει ότι ακριβώς αυτός είναι ο ρόλος του. Θυσιάζει τη ζωή του, για ν’ αποδείξει την αξία του.

 

2.  Δε χρειάζεται να τονιστεί ιδιαίτερα πως ο φανατικός πιστεύει ότι η ιερή του υπόθεση, που του προσφέρει το στήριγμα, είναι ακλόνητη και αιώνια – ένας βράχος που αντιστέκεται στο χρόνο. Το αίσθημα της ασφάλειάς του προέρχεται όμως από το πάθος της αφοσίωσής του και όχι από την ποιότητας της ίδιας της υπόθεσης. Ο φανατικός δεν είναι στην πραγματικότητα ένας αυστηρός τηρητής των αρχών. Πιάνεται από την υπόθεσή του, όχι γιατί αυτή είναι δίκαιη και ιερή, αλλά από την απελπισμένη του επιθυμία να βρει ένα οποιοδήποτε στήριγμα. Συχνά συμβαίνει ότι αυτή ακριβώς η ανάγκη του μεταβάλλει κάθε στήριγμα σε ιερή υπόθεση.

3.  Ο φανατικός δεν επιδέχεται καμιά έκκληση στη λογική του ή στην ηθική του συνείδηση, για να εγκαταλείψει την ιερή του υπόθεση. Φοβάται το συμβιβασμό και είναι αδύνατο να πεισθεί να αναθεωρήσει τη βεβαιότητα και τη νομιμότητα της ιερής του υπόθεσης. Αντίθετα δεν είναι καθόλου δύσκολο να μεταπηδήσει εντελώς ξαφνικά από μια ιερή υπόθεση σε άλλη. Είναι ευκολότερο να τον μεταπείσει κανείς παρά να τον πείσει. Το πάθος της σύνδεσής του με την ιερή υπόθεσή του είναι σπουδαιότερο από την ποιότητα της υπόθεσης.

4.  Αν και γενικά θεωρείται ότι οι φανατικοί βρίσκονται στα άκρα, στην πραγματικότητα οι φανατικοί όλων των ειδών μαζεύονται στην ίδια πλευρά. Τα πραγματικά άκρα είναι οι φανατικοί και οι μετριοπαθείς: ανάμεσα σ’ αυτούς δεν υπάρχει καμιά συμφωνία. Οι φανατικοί όλων των αποχρώσεων αλληλοκοιτάζονται με δυσπιστία και είναι πάντα έτοιμοι να πνίξουν ο ένας τον άλλο. Είναι όμως γείτονες και σχεδόν από την ίδια οικογένεια. Το μίσος τους είναι μίσος αδερφικό. Ανάμεσά τους υπάρχει βαθύ χάσμα και όμως βρίσκονται τόσο κοντά ο ένας στον άλλο, σαν Παύλος και Σαύλος. Ένας φανατικός κομμουνιστής είναι ευκολότερο να γίνει φασίστας, εθνικιστής ή καθολικός παρά νηφάλιος φιλελεύθερος.

5.     Είναι αμφίβολο αν ένας φανατικός που εγκαταλείπει την ιερή του υπόθεση ή που μένει ξαφνικά χωρίς αυτή μπορεί να προσαρμοστεί στη ζωή σαν αυτόνομος, ξεχωριστός άνθρωπος. Τριγυρνάει σαν αλήτης χωρίς πατρίδα σ’ όλους τους δρόμους και ταξιδεύει με ωτο-στοπ πάνω σε κάθε ιερή υπόθεση που τυχαίνει να περνά από μπροστά του. Η ατομική ζωή, ακόμη κι όταν έχει ένα σκοπό, του φαίνεται συνηθισμένη, μάταιη και αμαρτωλή. Το να ζει χωρίς να είναι θερμά αφοσιωμένος σε κάτι του φαίνεται σαν να είναι ακαθοδήγητος και εγκαταλειμμένος. Στην ανοχή βλέπει αδυναμία, επιπολαιότητα και αμάθεια. Διψάει για εκείνο το βαθύ αίσθημα της ασφάλειας που έρχεται μόνο με την πλήρη αυταπάρνηση, όταν μ’ όλη του την καρδιά δίνεται σε μια πίστη και σε μια ιερή υπόθεση. Αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι το περιεχόμενο της υπόθεσης, αλλά η ολοκληρωτική αφοσίωση και η συμβίωση με τους ομοϊδεάτες. Ο ίδιος είναι πρόθυμος να αναλάβει σταυροφορία ενάντια στην προηγούμενη ιερή του υπόθεση, αρκεί η σταυροφορία να είναι γνήσια – ασυμβίβαστη, αδιάλλακτη, φορέας της μιας και μοναδικής αλήθειας».

(Eric Hoffer)

Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο   II

Η αναζήτηση της ταυτότητας

1.  Μια βασική διαπίστωση της ψυχαναλυτικής θεώρησης είναι ότι φτιάχνουμε την ατομική ή τη συλλογική μας ταυτότητα με δύο τρόπους. Από τη μια ταυτιζόμενοι σχετικά με κάποιον που αγαπάμε και θαυμάζουμε κι από την άλλη συγκροτούμε την ταυτότητά μας αρνητικά, εκφράζοντας μίσος προς έναν υποτιθέμενο ή πραγματικό εχθρό.

2.  Η κατάρρευση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου και των εσωτερικών ή εξωτερικών συγκρούσεων σε ιδεολογικό επίπεδο επέβαλε την αναζήτηση νέων εχθρών. Αυτοί πολλές φορές πράγματι υπάρχουν αλλά και να μην υπήρχαν, πάλι θα τους εφευρίσκαμε. Μόνιμο και χαρακτηριστικό παράδειγμα φανταστικού εχθρού στην ιστορία είναι οι Εβραίοι. Όχι μόνο στον 20ό αιώνα αλλά και στον Μεσαίωνα, πριν 500 χρόνια, ο αντιιουδαϊσμός συγκρότησε εθνικά κράτη.

3.  Βέβαια, είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο αυτός ο τρόπος κατασκευής μιας ταυτότητας είναι ψυχολογικά ανώριμος και πρωτόγονος. Δεν είναι τυχαίο ότι διάφορες σημερινές πρωτόγονες φυλές μόνιμα τσακώνονται. Ο άλλος τρόπος για τη συγκρότηση μιας ταυτότητας, προϋποθέτει κόπο, δυνατότητα αυτοκριτικής, άνοιγμα και όχι κλείσιμο προς τον άλλον, συνδιαλλαγή μαζί του και αμοιβαία αλληλεπίδραση.

4.  Σε εποχές κρίσης του πολιτισμού, όπως και η σημερινή, οι άνθρωποι αναπόφευκτα ξαναπέφτουν σε πρωτόγονες ψυχολογικές καταστάσεις, αισθάνονται απειλούμενοι, κλείνονται στο κέλυφός τους, για να αισθανθούν σιγουριά. Και για να δικαιολογήσουν το κλείσιμο κατασκευάζουν ή υπερβάλλουν τη σημασία ενός εξωτερικού εχθρού.

(Δημοσίευμα Εφημερίδας)

Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο   III

Ορθολογισμός  vs  Φανατισμός

 «Τον φανατικό δεν ταλανίζουν ερωτήματα περί αιτιών ούτε αμφιβολίες για την ορθότητα των πιστεύω του. Έννοιες όπως ανοχή και συμβιβασμός μέσα απ’ το διάλογο απορρίπτονται συλλήβδην μπροστά στο όραμα μιας πίστης ακλόνητης, εδραιωμένης σε λόγια προφητών. Έτσι, για τον φανατικό η ανθρώπινη ζωή δεν έχει ηθική βαρύτητα. Η πραγμάτωση του Θεϊκού Λόγου, όπως τον προσλαμβάνει ο φανατικός, δικαιολογεί την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Ο ορθολογισμός επί αιώνες αντιπαλεύει τον φανατισμό – κι αυτό συμβαίνει σε κάθε πολιτισμό. Διότι η λογική υπαγορεύει την αποδοχή του διαφορετικού, την ανεκτικότητα – διαφορετικά δρομολογούνται συγκρούσεις που στον σημερινό πυρηνικό κόσμο μπορεί να αποβούν μοιραίες. Ο θρησκευτικός φανατισμός είναι απόρροια ενός κόσμου διχασμένου: από τη μια οι δυτικές χώρες, τεχνολογικά εξελιγμένες, οχυρωμένες στη φενάκη της ευημερίας τους, και από την άλλη ο τρίτος κόσμος, λαοί καταπιεσμένοι, φτωχοί, σε απελπιστική κατάσταση, όπου το αύριο προκαλεί άγχος, όταν βέβαια μπορεί κάποιος να σκεφθεί το αύριο» .(Δημοσίευμα)

Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο   IV

Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

«Όταν ήρθαν να πάρουν τους τσιγγάνους δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν τσιγγάνος.

Όταν ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν κομμουνιστής.

Όταν ήρθαν να πάρουν του Εβραίους δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν Εβραίος.

Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα,

Δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…

Γιά σένα που νομίζεις…

ότι η δική σου σειρά δε θα φτάσει ποτέ…

 ότι επειδή ακόμη δε χρειάστηκε να πας στο νοσοκομείο

και να σε διώξουν γιατί δεν έχεις λεφτά…

Ότι επειδή ακόμη έχει ένα πιάτο φαί, δε θα στο πάρουν…

Ότι ακόμη δε σου πήραν το σπίτι του πατέρα σου

για χρέη στο Δημόσιο, θα τη γλυτώσεις…

Ότι επειδή το παιδί σου ακόμη είναι στο σχολείο, θα συνεχίσει…

Ότι η ζωή σου δεν επηρεάζεται από εκείνη του διπλανού σου»

(Martin Niemoeller, Γερμανός πάστορας)

 

 

Π Α Ρ  Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ

ΘΕΜΑ  Α΄

Δώστε συνοπτικά τα βασικά στοιχεία της χαρακτηρολογικής δομής του φανατικού. (80-90 λέξεις) – (Κείμενο I ).

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ  Β΄

Β1.Βάλτε στο τέλος των προτάσεων τη λέξη Σωστό ή Λάθος με αναφορές στα αντίστοιχα κείμενα:1.Τον φανατικό χαρακτηρίζει η βεβαιότητα και το υψηλό επίπεδο λογικής (…..) [Κ.I], 2.Ανάμεσα στους φανατικούς όλων των αποχρώσεων υπάρχει κατανόηση και επικοινωνία (…..) [Κ.I], 3.Ο φανατικός αντιμετωπίζει την ανοχή ως δύναμη και αντλεί την ασφάλειά του από την άρνηση της ιερής υπόθεσης (…..) [Κ.I], 4. Το μίσος προς έναν υποθετικό εχθρό συνιστά έναν πρωτόγονο τρόπο δόμησης της ταυτότητας (…..) [Κ.II], 5.Ο διάλογος και η ανεκτικότητα είναι αρετές που χαρακτηρίζουν το φανατικό (…..) [Κ.III].

Μονάδες 10

Β2α.Σε ποια βασική θέση της §1 του Κ.II «απαντά» η §2 και ποια τεχνική χρησιμοποιείται (τρόπος πειθούς και μέσα). Δώστε συνοπτικά την αποτελεσματικότητά της.

Μονάδες 9

β.Στο κείμενο III κυριαρχούν ως γλωσσικές επιλογές ο Ενεστώτας και ο μικροπερίοδος λόγος. Δώστε το σκοπό που υπηρετούν αυτές οι επιλογές και την αποτελεσματικότητά τους.

Μονάδες 6

Β3α. Να βρείτε και στα τρία κείμενα (I, II, III ) εκείνο το στοιχείο που διαφοροποιεί τον φανατικό (στη διαδικασία δόμησης της ταυτότητάς του) από την θετική – υγιή προσπάθεια συγκρότησης της ταυτότητας ενός ατόμου (Κ.II ).

Μονάδες 10

β. Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες (χωρίς να αλλάζει το περιεχόμενο της φράσης)του καθημερινού λεξιλογίου. Ποιες διαφορές επισημαίνετε στο ύφος; 1. Απορρίπτονται συλλήβδην  (Κ.III ), 2. Η λογική υπαγορεύει την αποδοχή (Κ.III),3.Ο θρησκευτικός φανατισμός είναι απόρροια (Κ.III), 4.Οχυρωμένες στη φενάκη της ευημερία (Κ..III ), 5.Τον φανατικό δεν ταλανίζουν ερωτήματα (ΚIII ΄).

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ  Γ΄-Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

Ποια στάση ζωής στηλιτεύει το ποίημα; Να την αναλύσετε. Με ποια εκφραστικά μέσα πραγματώνεται ο στόχος του ποιητή; (Να αναλύσετε δύο από αυτά – 180 λέξεις)

Μονάδες 15

 

Εναλλακτική

«Για σένα που νομίζεις ότι η ζωή σου δεν επηρεάζεται από εκείνη του διπλανού σου». Να αναπτύξετε τη διαφωνία σας στην παραπάνω θέση σε 160 λέξεις.

 

ΘΕΜΑ  Δ΄ - Έ Κ Θ Ε Σ Η

Στις μέρες μας πληθαίνουν τα φαινόμενα φανατικής συμπεριφοράς. Σε άρθρο των 360 λέξεων να αναπτύξετε: α. Τα αίτια του φανατισμού και β. Το ρόλο της παιδείας και της ανεκτικότητας στην αντιμετώπιση των φανατικών συμπεριφορών.

Μονάδες 30

 

Εναλλακτικό

Αν και ζούμε σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες που προϋποθέτουν την ανεκτικότητα και το σεβασμό προς το διαφορετικό, αναπτύσσονται φαινόμενα φόβου προς το ξένο. Σε άρθρο των 370 λέξεων να αναπτύξετε: 1. Τα αίτια που τρέφουν και συντηρούν το φόβο και το μίσος στο διαφορετικό και στο «ξένο» και 2. Το ρόλο του διαλόγου και της ανεκτικότητας στην ειρηνική συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικά γνωρίσματα (γλωσσικά, θρησκευτικά…).

 

Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ

ΘΕΜΑ  Α΄

Το υπόβαθρο του χαρακτήρα του φανατικού είναι η αβεβαιότητα και το αυτοϋποτιμημένο Εγώ του. Αυτό γεννά την ανάγκη να αναζητήσει μία εξωτερική δύναμη για να νιώσει σίγουρος και καθίσταται υπέρμαχός της μέχρι και τη θυσία της ζωής του. Θεωρεί πως το στήριγμα που αναζητά έχει ιερό χαρακτήρα κι από αυτό αντλεί ασφάλεια. Έτσι ο φανατικός αρνείται τη λογική και τις επιταγές της ηθικής συνείδησης. Μένει προσηλωμένος στην «ιερή υπόθεση» χωρίς να αποκλείεται να αφοσιωθεί με πάθος σε μια άλλη «ιερή υπόθεση» γιατί για το φανατικό το μείζον είναι η απόλυτη προσήλωση.

 

ΘΕΜΑ  Β΄

Β1.1Λ («Ο φανατικός…αβέβαιος», §1/ «Ο φανατικός…λογική του», §3)

2Λ («Οι φανατικοί όλων των αποχρώσεων…τον άλλο», §4)

3Λ («Στην ανοχή…ιερή υπόθεση», §5)

4Σ («Κι από την άλλη…εχθρό», §1/ «Βέβαια…πρωτόγονος», §3)

5Λ («Έννοιες όπως ανοχή…προφητών», Κείμενο III ).

Β2α.Η §2 του Κειμένου II απαντά και αναλύει τη βασική θέση της §1 «κι από την άλλη…εχθρό». Θεωρεί, δηλαδή, πως κάποιοι στην προσπάθειά τους να δομήσουν την ταυτότητά τους αναζητούν έναν «εχθρό», έστω και υποθετικό. Αυτός ο τρόπος δόμησης της ταυτότητας είναι αρνητικός και παραπέμπει σε συμπεριφορές των πρωτόγονων. Στην προβολή και ενίσχυση της θέσης του ο συγγραφέας καταφεύγει στη χρήση ιστορικών γεγονότων, όπως: Κατάρρευση σοσιαλισμού, οι Εβραίοι… που τεκμηριώνουν ιστορικά τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Πρόκειται για τον τρόπο πειθούς Επίκλησης στη Λογική με μέσα Τεκμήρια και ειδικότερα Ιστορικά γεγονότα που αναδεικνύουν με σαφήνεια την «αλήθεια» της ανάλυσης του συγγραφέα. Έτσι ο συγγραφέας με την συγκεκριμένη τεχνική αιτιολογεί τη βασική του θέση (αρνητικός τρόπος δόμησης της ταυτότητας) και καθιστά πιο έγκυρη και νοηματικά εύληπτη την αλήθεια. Εξάλλου τα ιστορικά γεγονότα συνιστούν ένα ακαταμάχητο στοιχείο που επικυρώνει τον πρωτόγονο τρόπο δόμησης της ταυτότητας στην αρνητική του εκδοχή μέσα από την κατασκευή ενός «εχθρού».

β. Η χρήση του Ενεστώτα στο Κ.III υποδηλώνει ότι ο φανατισμός ως φαινόμενο και ανθρώπινη συμπεριφορά ανιχνεύεται ή εξελίσσεται στο παρόν. Ως ένα βαθμό ο Ενεστώτας δηλώνει, επίσης, πως το γεγονός ισχύει γενικά χωρίς περιορισμό σε χρονική βαθμίδα και προβάλλει τη διαχρονικότητά του (ο φανατισμός ως διαχρονική συμπεριφορά), (ταλανίζουν, απορρίπτονται, προσλαμβάνει, υπογορεύει…). Ο εξακολουθητικός χαρακτήρας του Ενεστώτα προσδίδει ζωντάνια και παραστατικότητα στο λόγο βοηθώντας τον αναγνώστη να παρακολουθεί όλες τις εκφράσεις του φαινομένου στην ιστορική του διαδρομή.

Ο μικροπερίοδος λόγος προσδίδει στο κείμενο αμεσότητα, οικειότητα και προφορικότητα στο ύφος. Υποδηλώνει έναν αυθορμητισμό και ο λόγος καθίσταται γοργός και κοφτός βοηθώντας έτσι τον αναγνώστη να κατανοήσει το φαινόμενο στην εξέλιξή του. Επιπρόσθετα το ύφος εμπλουτίζεται με ζωντάνια και παραστατικότητα.

Έτσι και οι δύο γλωσσικές επιλογές κρίνονται άκρως αποτελεσματικές, αφού ο αναγνώστης καθίσταται κοινωνός όλων των εκφάνσεων της φανατικής συμπεριφοράς.

Β3α .Η υγιής διαδικασία συγκρότησης της ταυτότητας ενός ατόμου προϋποθέτει την αγάπη και το θαυμασμό κάποιου θετικού προτύπου και την ταύτιση μαζί του. Θετικός τρόπος, επίσης, θεωρείται η διάθεση για αυτοκριτική, η επικοινωνία και η ώσμωση με το διαφορετικό καθώς και η αμοιβαιότητα στη «συνδιαλλαγή» μαζί του μέσα από μία γόνιμη διαδικασία αλληλεπίδρασης (ΚII’, §1 &§3).

Αντίθετα ο φανατικός στην προσπάθειά του να δομήσει την ταυτότητά του καταφεύγει στην παθητική προσήλωση σε κάτι από το οποίο αντλεί δύναμη και ασφάλεια. Γι’ αυτόν κυρίαρχο στοιχείο είναι η άρνηση της λογικής (§3, Κ.I΄), το μίσος (§4, Κ.I) και η απόρριψη του διαφορετικού – απουσία ανοχής (§5, Κ.I). Ο φανατικός αρνείται το διάλογο και αδιαφορεί ακόμη και για την ίδια τη ζωή (Κ.III).

Έτσι διαφαίνεται καθαρά η διάσταση ανάμεσα σε ένα υγιή τρόπο δόμησης της ταυτότητας του ανθρώπου (επικοινωνία, ανεκτικότητα, ορθολογισμός, αλληλεπίδραση…) και σε εκείνον του φανατικού που τον χαρακτηρίζει ο φόβος του «άλλου», το έντονο πάθος, ο ανορθολογισμός και η αναζήτηση της δύναμης ως απόρροια της εσωτερικής ανασφάλειας.

β.1.Συλλήβδην = συνολικά, 2.Υπαγορεύει = επιτάσσει, υποδεικνύει, 3.Απόρροια = Αποτέλεσμα, 4.Φενάκη = Απάτη, εξαπάτηση, 5.Ταλανίζουν = ταλαιπωρούν. Ο λόγος καθίσταται απλός, οικείος, άμεσος, ζωντανός και νοηματικά εύληπτος. Κυριαρχεί μία προφορικότητα.

 

ΘΕΜΑ  Γ΄-   Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

Στο ποίημα καταγγέλλεται η αδιαφορία και η παθητικότητα απέναντι σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, όπως η βία, η ξενοφοβία και ο Ρατσισμός. Παράλληλα με την καταδίκη αυτής της στάσης ζωής στηλιτεύεται και ο αρρωστημένος ατομικισμός που περιχαρακώνει το άτομο στα στενά πλαίσια του Εγώ. Αυτή η άγονη λατρεία του Εγώ σε συνδυασμό με όλες τις αντικοινωνικές ή α-κοινωνικές συμπεριφορές που γεννά τρέφει τον ναρκισσισμό που δεν αφήνει το άτομο να συλλάβει και να υπερασπίσει την κοινωνική του διάσταση. Όλοι υπάρχουμε «ένεκεν των άλλων» γι’ αυτό η αδιαφορία στα παθήματα των συνανθρώπων μας προλειαίνει το έδαφος για τη δική μας αρνητική προοπτική, (Όταν ήρθαν…δεν αντέδρασα Þ …εμένα…αντιδράσει).

Στο ποίημα είναι έντονη η παρουσία του α΄ ενικού προσώπου και του β΄ ενικού προσώπου, όπως και οι επαναλήψεις του χρονικού «Όταν» και του αιτιολογικού «επειδή».

Το πρώτο ενικό πρόσωπο λειτουργεί ως μία προσωπική κατάθεση, μία εξομολόγηση με έντονα τα στοιχεία της αυτοκριτικής και αυτοκαταδίκης για την συμπεριφορά που επέδειξε το ποιητικό υποκείμενο σε φαινόμενα ρατσιστικών διώξεων.

 Το β΄ ενικό πρόσωπο εμπεριέχει στοιχεία θεατρικότητας αφού παραπέμπει σε μια ομιλία του ποιητικού υποκειμένου προς τον άλλο – τον απέναντι. Ο υπολανθάνων διάλογος, η λεπτή ειρωνεία και ο έντονος διδακτισμός είναι τα εμφανή αποτελέσματα της παρουσίας του β΄ ενικού προσώπου. Η παρουσία του και με την βοήθεια των εικόνων που το συνοδεύουν εμπεριέχει στοιχεία υπόμνησης και προειδοποίησης προς τον απέναντι που θεωρεί την προσωπική του «ευτυχία» και ασφάλεια δεδομένη και απαραβίαστη.

Έτσι το μήνυμα του ποιήματος καθίσταται πιο εύληπτο και πιο πειστικό με την παρουσία τόσο του α΄ ενικού προσώπου όσο και του δεύτερου.

Εναλλακτική

Ο κάθε άνθρωπος είναι μία μοναχική και μία κοινωνική ύπαρξη ταυτόχρονα. Η πρώτη οδηγεί το άτομο σε μία περιχαράκωση στα στενά όρια του Εγώ και αγωνίζεται για την επιβίωσή του. Θεωρεί πως η πρόοδος και η ασφάλειά του είναι προϊόν της δικής του βούλησης και αποφασιστικότητας και λιγότερο της παρουσίας, συμ-παρουσίας των άλλων. Υπέρμαχος της θέσης του Σαρτρ «Η κόλαση είναι οι άλλοι» καθίσταται καχύποπτος και οδηγείται σε μία στάση αδιαφορίας και απάθειας για ό,τι αρνητικό συμβαίνει δίπλα του.

Ωστόσο η παραπάνω αντίληψη είναι λανθασμένη, αφού ο άνθρωπος ως κοινωνική ύπαρξη καθίσταται καθημερινά πομπός και δέκτης πολλών θέσεων και ενεργειών. Αυτός ο συγχρωτισμός με τους συνανθρώπους δεν διαμορφώνει μόνο το χαρακτήρα και την κοσμοθεωρία του υποκειμένου αλλά πολλές φορές και την ίδια τη ζωή του. Τα προβλήματα αλλά και τα θετικά συμβάντα επηρεάζουν όλους, άσχετα το ποιος είναι ο πρωταγωνιστής.

Κανείς, λοιπόν, δεν ζει ως μοναχική ύπαρξη στο κενό αλλά συν-υπάρχει και βιώνει τα «πάθη» και τις «επιτυχίες» των άλλων. Συνιστά εθελοτυφλία να υπερηφανευόμαστε για την απόλυτη αυτονομία μας η για το «άτρωτο» της ύπαρξής μας, όταν καθημερινά ζούμε και προοδεύουμε ή φτωχαίνουμε «ένεκεν των άλλων».

 

ΘΕΜΑ  Δ΄ -ΈΚΘΕΣΗ

^­Η ανάλυση του πρώτου θέματος (φανατισμός) βρίσκεται στο blog του συγγραφέα ΙΔΕΟπολις ,iliasgiannakopoulos.blogspot.com ειδικότερα στα  άρθρα:1.«Φανατισμός: Η δύναμη των ασήμαντων», 2.«Ο φανατισμός και η γυμνή αλήθεια», 3.«Φονταμενταλισμός: Η βία της θρησκείας». Για το εναλλακτικό θέμα στοιχεία υπάρχουν στα άρθρα:1.«Εμείς και οι “Άλλοι”», 2.«Άνθρωποι και Ταυτότητες» (Έθνος – Θρησκεία), 3.«Δώστε μια ευκαιρία στο “διαφορετικό”» και 4.«Το μίσος προς τους άλλους».