ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973-2025: Η “ενόχληση” του Ποιητή (Μ. Αναγνωστάκη)…
*Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος, Blog "ΙΔΕΟπολις"
* To Πολυτεχνείο και οι μεταπράτες
.jpg)
α.“Αυτή η ανεξέλεγκτη και χειμαρρώδης αντιστασιολογία, πόσω μάλλον από ανθρώπους που όψιμα ανακάλυψαν αυτό το ορυχείο, ομολογώ ότι με εκνευρίζει λίγο. Κυρίως με ενοχλεί ο στόμφος, τα μεγάλα λόγια, η καθυστερημένη επίδειξη τίτλων και ευσήμων που για μένα ελάχιστοι δικαιούνται. Η ιστορία πλαστογραφήθηκε, εξευτελίστηκε παραποιήθηκε” (Μανώλης Αναγνωστάκης).
β.“Φοβάμαι τους ανθρώπους που σου κλείναν την πόρτα μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο να καταθέτουν γαρίφαλα και να δακρύζουν” (Μ. Αναγνωστάκης «Φοβάμαι» Νοέμβρης 1983).
Αλήθεια
τι είναι αυτό που "εκνευρίζει"
- "ενοχλεί" τον ποιητή και "φοβάται" τόσο πολύ;
Μήπως η ακατάσχετη "αντιστασιολογία", ο "στόμφος", τα "μεγάλα λόγια"; Μήπως τα "γαρίφαλα" και τα "δάκρυα" μπροστά στην
"κεφαλή" στο χώρο του Πολυτεχνείου;
Τι είναι
αυτό που διαβλέπει ο ποιητής πίσω από όλες τις παραπάνω συμπεριφορές κάποιων συνανθρώπων-συμπατριωτών του και τον εξοργίζει; Ξαφνιάζεται ή δεν αντέχει
την υπερβολή στους λόγους και στα
κροκοδείλια δάκρυα;
Επιτρέπεται,
όμως, ένας ποιητής να μην μπορεί να
διαγνώσει το κίβδηλο "φαίνεσθαι"
κάποιων ανθρώπων και τη διαφορά του από το πραγματικό τους "είναι";
Φαίνεται πως η υποκρισία, ο γνωστός ταρτουφισμός, κάποιων ανθρώπων που εμπορεύονται τις ιδέες και τους αγώνες
άλλων προς ίδιον όφελος να ενοχλεί πολύ τον ποιητή και γι αυτό με
έναν εξομολογητικό τόνο αποκαλύπτει
το πραγματικό τους πρόσωπο που τόσο
καιρό και με περισσή φροντίδα έκρυβαν φορώντας το κατάλληλο προσωπείο.
Γι
αυτό το "με ενοχλεί και με
εκνευρίζει" σε συνδυασμό με το "φοβάμαι"
δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια μιας αυτο-εξομολόγησης
αλλά εμπεριέχει εμφανή στοιχεία καταγγελτικού
λόγου και αμείλικτης καταδίκης
όλων εκείνων που αρέσκονται να καρπώνονται τους αγώνες άλλων φορώντας το
προσωπείο του μαχητή και του υμνητή της θυσίας των άλλων.
Αυτοί οι "άλλοι" είναι όλοι εκείνοι
που κρυμμένοι στα "πέτρινα" χρόνια
καθίστανται σήμερα-τώρα (το κάθε σήμερα-τώρα) οι συμπαθούντες και οι υπέρμαχοι
της "αγωνιστικής στάσης"
απέναντι στο κοινωνικά άδικο και στο πολιτικά ανελεύθερο.
"Ήμουν κι εγώ εκεί. Αχ! Ωραία
χρόνια...Πώς πέρασαν τόσα χρόνια!".
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973-2025: Πορείες,
συνθήματα, τραγούδια, στεφάνια, πύρινοι λόγοι, συγκίνηση, θύμησες και
μελαγχολία.
Ένας αγώνας για τη
διαχείριση ενός συμβόλου, μία
προσπάθεια οικειοποίησης της θυσίας
άλλων. Γι άλλους ένα μνημόσυνο, για
άλλους ένα αεράκι επαναστατικού
πνεύματος, για άλλους μία επένδυση
και για κάποιους, πολύ λίγους, μία απέραντη σιωπή....
Σιωπή
και σεβασμός στους "απόντες"
ή κραυγές και όρκοι για επαναστατική συνέχεια; Πύρινοι λόγοι, μεγαλοστομίες και στομφώδες ύφος ή
περισυλλογή και αναστοχασμός; Βλέμμα
ταπεινό ή ένα βλέμμα οίησης και μεγαλαυχίας;
.jpg)
Δεν μπορούν, επίσης, να χτίζουν καριέρες οι πολιτικά άπραγοι και οι "εν αφωνία διατελούντες" στα χρόνια που "όλα τα ΄σκιαζε η φοβέρα..." πάνω στη δράση και τα παθήματα των άλλων και δη των "απόντων".
Όσοι "εν ησυχία ήγον" και πάσχοντες από συνειδητή "αλαλίαν" την εποχή που τα "παιδιά με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες" διεκδικούσαν με δυνατή και δημόσια φωνή τα ανθρώπινα και δημοκρατικά "αυτονόητα", δεν νομιμοποιούται να φωτογραφίζονται ως επίσημοι στις παρελάσεις.
Όσοι απολάμβαναν την θαλπωρή της ιδιώτευσης και επιτιμούσαν αυστηρά τους "φωνασκούντες" λέγοντάς τους το "ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις" (Σινόπουλος) δεν μπορεί και δεν πρέπει σήμερα να είναι οι τιμητές και οι κριτές των άλλων.
.jpg)
Ακόμη-ακόμη και οι ποιητές βρίσκονται στο στόχαστρο κάποιων "Ποιητών" γιατί, ενώ θα έπρεπε να βρίσκονται στην πρωτοπορία του αγώνα για ελευθερία, επέλεξαν τη σιωπή ή το χειροκρότημα των "αρχόντων". Είναι κι αυτοί μέρος εκείνων των ανθρώπων που ο ποιητής (Αναγνωστάκης) "φοβάται" ή και γιατί όχι "ενοχλείται" κι "εκνευρίζεται" από την ηχηρή απουσία τους.
“Οι ποιητές κρατώντας τα λάβαρα/έγραφαν ύμνους/κρατούσαν την αναπνοή μπροστά στους/επισήμους/χειροκροτούσαν ακατάπαυστα όλους/τους ρήτορες” (Μ. Κατσαρός «Κατά Σαδδουκαίων») // “Και οι ποιητές με χέρι υγρό/Υμνούνε της πατρίδας τον χαμό/Κάνουν με θέρμη τα στοιχειά στιχάκια/Με του σοφούς του κράτους τα ΄χουνε πλακάκια/.Σαν χέλια γλοιώδικα έχουν πουληθεί/Τους έχω σιχαθεί…”(«Αυτούς τους έχω βαρεθεί», Θάνος Μικρούτσικος)
Κι ενώ οι εκδηλώσεις για την 52η επέτειο από την εξέγερση του Πολυτεχνείου ξεκίνησαν κάποιοι αυτόκλητοι "κυρ Παντελήδες" εμφανίζονται και πάλι ως σύμβολα αντίστασης και η αντιστασιολογία καλά κρατεί.
Εν τω μεταξύ ο χώρος του Πολυτεχνείου κατέστη και πάλι πεδίον μάχης από τους γνωστούς "επαναστάτες" νέους ως ο ελάχιστος φόρος τιμής στους εξεγερμένους του 1973!.
Στην καθιερωμένη πορεία τα συνθήματα των συμμετεχόντων σε αυτήν διανύουν τη συνήθη διαδρομή: Αφετηρία τα εμβληματικά συνθήματα-αιτήματα της εξέγερσης (Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία) επικαιροποιημένα και προσαρμοσμένα στα ζητούμενα του σήμερα*.
“Φοβάμαι τους ανθρώπους που εφτά χρόνια έκαναν/πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι/και μία ωραία πρωία μεσούντος κάποιου Ιουλίου/βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας/ «δώστε τη χούντα στο λαό»” (Μ. Αναγνωστάκης).
*ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Οι σκέψεις- θέσεις που ακολουθούν είναι από μία συνέντευξη του Δ. Παπαχρήστου (συνέντευξη στο διαδίκτυο, iefimerida)
«Αυτό το Πολυτεχνείο δεν έχει ιδιοκτήτες…Έχει τους νεκρούς. Δεν έχει ιδιοκτήτες. Ανήκει σε όλους αυτούς που συνεχίζουν να αγωνίζονται…»
«Μια χούφτα παιδιά, τέσσερις-πέντε χιλιάδες, πραγμάτωσαν το όνειρο, την ουτοπία, δημιούργησαν την άμεση δημοκρατία, αυτοοργανωθήκανε, κάνανε το ραδιοφωνικό σταθμό, βγήκανε στην κοινωνία και συνέχισαν έναν αγώνα και ξέπλυναν και την ντροπή των γονιών μας, των γονιών τους, που δέχτηκαν τη Χούντα. Κι αυτό φωνάζαμε, "έξι χρόνια είναι πολλά, δεν θα γίνουν εφτά", "ή τώρα ή ποτέ". Είχαμε πάρει απόφαση και δεν φοβηθήκαμε ούτε το θάνατο, ούτε τους τραυματισμούς. Και να το πω, γιατί δεν φοβηθήκαμε; Δεν ήμασταν ήρωες. Φοβισμένα παιδιά, με το διπλανό μας, με τη διπλανή μας, με τον έρωτα που είχαμε, μοιραστήκαμε το φόβο, τον υπερβήκαμε και τον ξεπεράσαμε. Μπροστά στο τανκ που ήταν απ' έξω, και το είδα μπροστά στα μάτια μου, το μεγαλείο των παιδιών απάνω στα κάγκελα, απάνω στην πύλη, να φωνάζουν, χωρίς να φοβούνται τους μπάτσους απ' έξω, τους στρατιωτικούς με τα όπλα, τα φανταράκια τα καημένα που φώναζα "αδέρφια μας φαντάροι". Και τον κόσμο. "Πώς είναι δυνατόν να κοιμάστε;" φώναζα. Και έλεγα… αμάν».
Πολύ καλημέρα σας αγαπητέ μου κύριε Ηλία και καλή σας εβδομάδα. Σας ευχαριστώ θερμά για την αποστολή του νέου σας άρθρου που εν προκειμένω αναφέρεται στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Παραπέμποντας στην ανάλυση του Charles Tilly, προσεγγίζω την συγκεκριμένη 'εξέγερση' ή διαμαρτυρία των φοιτητών (ίσως είναι πιο δόκιμος ο δεύτερος όρος), ως μία ''διαδραστική εκστρατεία'' η οποία διαρκώς αλληλεπιδρούσε με απλούς πολίτες, πολλοί εκ των οποίων έσπευσαν να συμπαρασταθούν στους φοιτητές. Οι φοιτητές που ανήκαν σε διαφορετικές πολιτικές ομάδες (μεταξύ τους σαφώς υπήρχαν και ανένταχτοι), έδρασαν ως ''διεκδικητές (ελευθερίας και δημοκρατίας, άρα πτώσης του στρατιωτικού καθεστώτος) που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη'', για να στραφώ πάλι στην ανάλυση του Tilly. Συνέβαλλε η διαμαρτυρία των φοιτητών στον 'εκδημοκρατισμό' του καθεστώτος; Όχι, είναι η απάντηση μου. Απεναντίας, 'ακύρωσε' εν τοις πράγμασι το πείραμα της φιλελευθεροποίησης που είχε προηγηθεί, οδηγώντας σε τέτοιες εσωτερικές ανακατατάξεις εντός καθεστώτος, ώστε λίγο μετά ο ταξίαρχος Ιωαννίδης να ανατρέψει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Και ποιο ήσαν το αποτέλεσμα; Το καθεστώς να καταστεί ακόμη πιο σκληρό και πιο αυταρχικό. Με άλλα λόγια, η διαμαρτυρία των φοιτητών 'ρηγμάτωσε' το καθεστώς, το κλόνισε, επιταχύνοντας την πτώση του, με την περίοδο Ιωαννίδη να είναι ουσιαστικά ο 'επιθανάτιος ρόγχος' του. Δεν θα μπορούσε να σταθεί περισσότερο ένα καθεστώς που δεν είχε καταφέρει να προσελκύσει στις τάξεις του (όπως συνέβη με τους Φράνκο και Σαλαζάρ σε Ισπανία και Πορτογαλία αντίστοιχα), πολλούς πολιτικούς και τεχνοκράτες, ανθρώπους εκτός πολιτικής με ιδιαίτερες γνώσεις. Αγαπητέ κύριε Ηλία, με άξονα ένα ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, αναλύετε τα γεγονότα εκείνων των ημερών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις πολλαπλές προσλήψεις του γεγονότος, και επίσης, στο 'εμπόριο' της μνήμης που στήθηκε μεταπολιτευτικά, τότε που ουκ ολίγοι (ειδικά τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης), δήλωναν 'αντιστασιακοί' (εδώ ταιριάζει το 'στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις'), και 'παρόντες στο Πολυτεχνείο' διεκδικώντας δάφνες που δεν τους ανήκαν. Και ως προς το πρώτο σκέλος, αυτό των πολλαπλών προσλήψεων, έχετε απόλυτο δίκιο: Ένα τέτοιο ιστορικό συμβάν, ένα γεγονός-τομή, είναι φυσικό να έχει πολλαπλές προσλήψεις. Και πως μπορούν να το προσεγγίσουν οι νεότεροι; Μέσω των αφηγήσεων των πρωταγωνιστών του και επίσης, μέσω των αφηγήσεων (δυστυχώς), στελεχών αριστερών κομμάτων. Εσείς τολμάτε να 'αναμετρηθείτε' με αυτό καθαυτό το συμβάν, με τους πολλούς διεκδικητές της 'κληρονομιάς' του, θυμίζοντας μας το πόσο μεγάλη σημασία έχει η υπεράσπιση της δημοκρατίας. Σήμερα ειδικά, που η Δυτική, φιλελεύθερη δημοκρατία, έχει απέναντι της 'ορκισμένους εχθρούς'. Σήμερα που παρακολουθούμε πολιτικούς αρχηγούς (και όχι μόνο), να την σχετικοποιούν διαρκώς. Θερμά συγχαρητήρια για άλλη μία φορά!! Υ.Γ. Οι δηλώσεις Παπαχρήστου πρέπει να διαβαστούν από πολλούς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑνήμερα της 17μης η ερτ3 είχε ένα καταπληκτικό ντοκιμαντέρ, είδα ανθρώπους που υπέστησαν πάρα πολλά, αληθινούς αγωνιστές και όχι περαστικούς, είδα γυναίκες και άνδρες, νέα παιδιά τότε, με εμφανή σημάδια στο σώμα τους από τα βασανιστήρια και αφανή στην ψυχή τους. Όλοι αυτοί είναι οι αφανείς ήρωες στους οποίους οφείλουμε τον απόλυτο σεβασμό μας. Όσο για τους κατά φαντασίαν αγωνιστές που εξαργύρωσαν το πέρασμά τους ή την ολιγόωρη παραμονή τους στο Πολυτεχνείο με θέσεις και οφίτσια ήταν αναμενόμενο, έτσι γινόταν πάντα. Σ' εκείνα τα πρόσωπα και σε άλλα που δεν βρίσκονται πια ανάμεσα μας οφείλουμε τον σεβασμό μας. Όσο για το άρθρο του Ηλία θα σας πω το εξής, διάβασα επίσης ένα σχετικό άρθρο του κ. Παντελή Μπουκάλα, πάλι με αφορμή τον ποιητή Αναγνωστάκη, και διαπίστωσα πως το άρθρο του Ηλία είναι κορυφαίο, κορυφαίοι βέβαια και οι δύο, αλλά το άρθρο του Ηλία είναι δύο κλίκ πιο πάνω.
ΑπάντησηΔιαγραφή