Τo “πέταγμα” του ανθρώπινου Πνεύματος

 

            *Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος, Blog "ΙΔΕΟπολις"   

                 *Πνευματικές αποδράσεις και περιπλανήσεις        

        "Όπως ένα κερί δεν μπορεί να καίει χωρίς φωτιά  έτσι και ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζει χωρίς πνευματική ζωή"

        Ο Βούδας με την παραπάνω θέση αναδεικνύει περίτρανα το ρόλο του  ανθρώπινου πνεύματος όχι μόνον στη ζωή του ανθρώπου αλλά και της κοινωνίας-κόσμου γενικότερα. Κι αυτό γιατί η ανθρώπινη εξέλιξη και η πρόοδος των κοινωνιών πραγματώνεται με τη δύναμη του πνεύματος. Ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι προϊόν του πνεύματός του.

           Εξάλλου αυτό αισθητοποιείται και από το γεγονός πως τα ζώα λόγω απουσίας πνεύματος δεν έχουν πολιτισμό. Μπορεί η φωλιά ενός χελιδονιού να είναι περίτεχνη ή ακόμη και η κηρήθρα που αποθηκεύουν οι μέλισσες το μέλι να συνιστούν αρχιτεκτονήματα, αλλά έως εκεί. Αυτό πράττουν-δημιουργούν εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
        Μπορεί τα υλικά μεγέθη να είναι αυτά που εντυπωσιάζουν λόγω και της προόδου της τεχνολογίας, αλλά τίποτε από όλα αυτά δεν θα υπήρχε χωρίς την επιστήμη που συνιστά τη δόξα του ανθρώπινου πνεύματος. Γιατί η τεχνολογία και τα λαμπρά της επιτεύγματα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια πετυχημένη εφαρμογή κάποιων επιστημονικών ευρημάτων.
            Αν όλα τα παραπάνω δεν συνιστούν μόνον απλές και χιλιοειπωμένες διαπιστώσεις και αλήθειες, αλλά και μία ιστορική πραγματικότητα που καταυγάζει την αξία και το ρόλο του πνεύματος στην εξέλιξη του ανθρώπου, τότε θα πρέπει να συντηρήσουμε τη φλόγα του (πνεύματος) και να φωτίσουμε ή και να θερμάνουμε εκείνα τα πεδία που θα μάς εξασφαλίσουν έναν κόσμο πιο ελκυστικό και ανθρώπινο.
          Σε μία εποχή που όλα κινούνται γύρω από την έγνοια του υλικού πλουτισμού και της σπουδής-προσκόλλησης στη δύναμη, είναι καιρός να αλλάξουμε πορεία και να κατευθύνουμε το βέλος του πνεύματος προς άλλες διαδρομές. Γιατί το ανθρώπινο πνεύμα είναι μία ανθρώπινη δυνατότητα και όχι μία γενετική ικανότητα βιολογικά προγραμματισμένη σε προκαθορισμένη διαδρομή (υλικός πλούτος, απόκτηση δύναμης...).
          Στην ανθρώπινη ιστορία πάντοτε το πνεύμα συγκρούεται με τη δύναμη (σε όλες τις εκφάνσεις της). Οι παντοειδείς εξουσίες ως προϊόν ή προϋπόθεση της δύναμης απεχθάνονται ή και διώκουν το πνεύμα γιατί γνωρίζουν τον ανατρεπτικό του χαρακτήρα και το ασίγαστο πάθος του για ελευθερία και για το νεωτερικό.
      Ιστορικά έχει αποδειχτεί πως το “βασίλειο της  δύναμης” πετυχαίνει  κάποιες νίκες έναντι του “βασιλείου του Πνεύματος”  αλλά στο τέλος πάντα νικητής είναι το Πνεύμα. Ο Βάκων το είχε επισημάνει από παλιά:
        "Τα μνημεία του Πνεύματος διαρκούν περισσότερο από τα μνημεία της Δύναμης".

      Κάτι ανάλογο με τον Βάκωνα είχε επισημάνει και ο Ναπολέων τονίζοντας εμφαντικά τη δύναμη του Πνεύματος έναντι του Σπαθιού-Δύναμης με ό,τι αυτό συνεπάγεται (βία…):

            "Δεν υπάρχουν παρά δύο δυνάμεις στον κόσμο: Το σπαθί και το Πνεύμα. Σε βάθος χρόνου, το σπαθί πάντοτε νικιέται από το Πνεύμα"
           Για πολλούς το ανθρώπινο πνεύμα μοιάζει με τα αποδημητικά πουλιά. Του αρέσουν τα ύψη και οι περιπλανήσεις. Ανησυχεί, αμφισβητεί και αναζητεί νέες θέσεις και φωλιές. Διερευνά τη σκοτεινή πλευρά της πραγματικότητας και δοκιμάζει τις αντοχές του σε νέες "πατρίδες". Απεχθάνεται τη θαλπωρή της μονιμότητας και του δοκιμασμένου και αρέσκεται στην αλλαγή και στους νεωτερισμούς.
           Το υγιές και δημιουργικό πνεύμα αντιμάχεται την ακινησία και απορρίπτει όλους εκείνους που αδυνατούν να αλλάξουν και να παρακολουθήσουν τις συντελούμενες ανακατατάξεις σε όλα τα επίπεδα της παγκόσμιας σκηνής.
         Το ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα στοχεύει στην ανανέωση και στην καινούρια ματιά-ερμηνεία όλων εκείνων των ανθρώπινων "σταθερών" που φυλακίζουν το άτομο στην αυταπάτη της ασφάλειας και της βεβαιότητας του παραδοσιακού. Κρίνει αυστηρά τους φοβισμένους και τους "κουρασμένους". Ίσως εδώ να δικαιώνεται η προτροπή-αφορισμός του Μ. Κατσαρού:
         "Στη φωτιά να ριχτεί αυτός που κουράστηκε / και θέλει μόνο την ακίνητη μάσκα / αυτός που δεν αλλάζει το βήμα, / το γέλιο, το ρυθμό, / τη σιωπή στη νέα του πόλη...".

             Το ανθρώπινο πνεύμα ως ένα αποδημητικό πουλί ή ως ένας αιώνιος ταξιδευτής-περιηγητής δεν γνωρίζει πατρίδα και ούτε βολεύεται στην ασφάλεια της "άγκυρας". Αναζητά συνεχώς νέους τόπους και λιμάνια όχι για κουρνιάσει στην ακινησία αλλά για να σχεδιάσει το επόμενο πέταγμα-ταξίδι. Δεν φοβάται τα κύματα και τους αέρηδες της ζωής γιατί γνωρίζει πολύ καλά και έχει αποδειχτεί μία μεγάλη αλήθεια του Νίτσε:
         "Η  ζωή στέλνει δοκιμασίες και θλίψεις και σε δοκιμάζει,  όχι για να σε καταστρέψει, αλλά για να σε  σφυρηλατήσει ένα φαινομενικά ον, μια δύναμη μεγαλείου..."
          Ο άνθρωπος του πνεύματος και οι μεγάλοι σκαπανείς του ανθρώπινου πολιτισμού υψώνουν ως σημαία και παιανίζουν με ένταση την παρακάτω προτροπή του Νίτσε:
         "Θα πρέπει να προσεύχεσαι στους Θεούς δύσκολες στιγμές, για πόνο και δυστυχία. Η ευτυχία δεν μπορεί να διδάξει στον άνθρωπο το αληθινό νόημα της ζωής, μόνο ο πόνος και η δυστυχία μπορούν...".