Το πρώτο μας σχολικό κουδούνι

 

         *Γράφει ο Ηλίας  Γιαννακόπουλος Blog "ΙΔΕΟπολις"

      

        Οι επιστήμονες αναζητούν αιώνες τώρα να ανιχνεύσουν εκείνον τον παράγοντα που διαμορφώνει καταλυτικά την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και γενικότερα την ταυτότητά του, εκτός φυσικά από τον κληρονομικό που ο ρόλος του δεν αμφισβητείται.
          Στους παράγοντες αυτούς αναμφισβήτητα ανήκουν και τα προσωπικά μας βιώματα που με τη σειρά τους προκαλούνται από εξωγενή ερεθίσματα. Η χαρά, η λύπη, ο φόβος,  ο ενθουσιασμός, η απογοήτευση, η αγωνία, η απελπισία, η ελπίδα, η ηρεμία, το δέος, η υπερηφάνεια κι ένα πλήθος άλλων συναισθημάτων (αρνητικών και θετικών) αποτελούν δομικά στοιχεία των βιωμάτων μας, αν δεν είναι τα ίδια που τα διαμορφώνουν.
          Αν προσπαθήσει κάποιος να ανιχνεύσει εκείνον τον παράγοντα που σε κάποια περίοδο της ζωής του λειτούργησε ως μηχανή επώασης είτε των θετικών είτε των αρνητικών συναισθημάτων δύσκολα θα παρέλειπε και τους διάφορους ήχους που μάς συντροφεύουν καθημερινά. Είναι οι φυσικοί ήχοι αλλά και οι τεχνητοί- ανθρωπογενείς.
           Ποιος μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς τους ήχους που άλλοτε ενεργοποιούν τη θετική μας διάθεση για τη ζωή κι άλλοτε την αρνητική-πεσιμιστική (από τον ήχο του πλοίου που πλησιάζει στο λιμάνι έως τον ήχο της καμπάνας που μάς ενημερώνει για τον θάνατο ενός συνανθρώπου μας).

            Οι ήχοι, λοιπόν, πλημμυρίζουν καθημερινά τη ζωή μας και τη διαμορφώνουν, χωρίς ποτέ εμείς να ενδιαφερόμαστε για τον τρόπο που μάς διαμορφώνουν. Κι αν μεν για τους φυσικούς ήχους δεν μπορούμε να πράξουμε και πολλά (βροχή, μπουμπουνητά...) για τους τεχνητούς-ανθρωπογενείς (ήχοι αυτοκινήτων, πληκτρολόγιο...) γιατί δεν αντιδρούμε όσο θα έπρεπε;
         Ήχοι, λοιπόν, παντού. Ήχοι αγαπημένοι, γνωστοί κι αναγνωρίσιμοι που μάς πικραίνουν ή  και μάς αναστατώνουν, άλλοτε με την έντασή τους κι άλλοτε με τις εικόνες ή και τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή μας.
            Το κελάδημα των πουλιών, ο σπαρακτικός ήχος του γκιώνη, το θρόισμα των φύλων, ο παφλασμός των κυμάτων, ο ήχος της βροχής, ο ήχος του ορμητικού ποταμού, το γαύγισμα του σκύλου στη νυκτερινή σιγή και φυσικά ο ήχος του κόκορα το πρωί συνθέτουν το κύριο σώμα των φυσικών ήχων.
         Από την άλλη πλευρά δεν λείπουν και οι ήχοι του ανθρώπου,  όπως ο ήχος του τραίνου, ο ήχος του μπουζουκιού, ο ήχος από τα θορυβώδη μηχανάκια, ο ήχος του κομπρεσέρ  και φυσικά ο ήχος των παιδικών φωνών από το διπλανό δημοτικό σχολείο της γειτονιάς μας.

             Ο τελευταίος ήχος είναι αυτός που άλλους χαροποιεί κι άλλους μελαγχολεί αφού τους θυμίζει τα παιδικά τους χρόνια, που δεν γυρίζουν πια.
           Ωστόσο, εκείνος ο ήχος που αποτελεί κομμάτι της ζωής όλων μας-με ποικίλα βιώματα και θύμησες -είναι ο ήχος του σχολικού κουδουνιού. Ένας ήχος που εκτός του ότι μάς γυρίζει πίσω στα παιδικά και εφηβικά μάς χρόνια έχει ταυτιστεί για πολλούς με ένα πλήθος αναμνήσεων και αντιτιθέμενων συναισθημάτων.
           Πόσες και πόσες φορές δεν δυσανασχετήσαμε όταν ο ήχος του σχολικού κουδουνιού μάς καλούσε για μάθημα ή διέκοπτε " βίαια" το σχολικό διάλειμμα. Πόσες και πόσες φορές δεν αγωνιούσαμε για τον ήχο που αργούσε να ακουστεί για το σχολικό διάλειμμα  ή πόσες και πόσες φορές δεν πανηγυρίζαμε όταν ο επιστάτης, κατόπιν εντολής, "ξεχνούσε" να χτυπήσει το σχολικό κουδούνι.
             Περισσότερο, όμως, στη ζωή όλων κυριαρχεί ο ήχος του πρώτου κουδουνιού όχι μόνον στην αρχή κάθε σχολικού έτους, αλλά όταν για πρώτη φορά φοιτήσαμε στο σχολείο ως "πρωτάκια".

            Αυτός ο ήχος σήμερα για άλλους λειτουργεί ως μία ευκαιρία για επιστροφή στα περασμένα και για άλλους αποτελεί έναν εφιάλτη, αφού για κάποιο λόγο δεν αγάπησαν ποτέ το σχολείο. Κάθε τέτοιος ήχος-στις μέρες έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς- τους ξυπνά το φόβο των μαθηματικών, την αγωνία των "αρχικών χρόνων" του ρήματος "φέρω" και ίσως- ίσως την αντιπαθητική μορφή ή και συμπεριφορά κάποιου καθηγητή.
          Οι Ψυχολόγοι λένε πως όταν κάποιος νιώθει μία δυσφορία ή αντιπάθεια σε ένα πρόσωπο ή συμπεριφορά τότε αυτή η δυσφορία και η αντιπάθεια διαχέεται και σε όλα εκείνα που σχετίζονται με το πρόσωπο ή τη συμπεριφορά, όπως το μάθημα, η ώρα, η ημέρα ή ακόμη και τα βιβλία. Δεν λείπουν βέβαια και οι περιπτώσεις που συμβαίνει και το αντίθετο. Την ευαρέσκεια ή τη χαρά που νιώθουμε σε ένα μάθημα μεταβιβάζονται και στο πρόσωπο του δασκάλου-καθηγητή.
  Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου.
          Να  λοιπόν,  γιατί ο ήχος του σχολικού κουδουνιού και ιδιαίτερα της πρώτης μέρας και της πρώτης τάξης σε όλους μας είναι κάτι ξεχωριστό και μοναδικό. Κι αυτό γιατί πέρα από τον ρομαντισμό που ξυπνά-αφού πλέον τώρα αντικαταστάθηκε από τον ηλεκτρονικό ήχο-το πρώτο κουδούνι σε πολλούς σήμανε την βίαιη αποκοπή από  το οικείο οικογενειακό περιβάλλον σε ένα άλλο περιβάλλον άγνωστο και απαιτητικό.

            Για πολλούς αυτή η αποκοπή βιώθηκε ως ένα βίαιο και τραυματικό γεγονός και συνδυάστηκε με τον ήχο του πρώτου κουδουνιού της πρώτης μέρας στο σχολείο.
           Να, λοιπόν, που κάποιοι ήχοι διαμόρφωσαν τη ζωή μας κι εξακολουθούν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον μας με τους συμβολισμούς τους. Κι αυτό γιατί ο καθένας στον ήχο του πρώτου κουδουνιού των σχολικών του  χρόνων ανιχνεύει όλα εκείνα τα στοιχεία που τον βοήθησαν να  βιώσει ποικίλα συναισθήματα αλλά και να γνωρίσει  έννοιες που το περιεχόμενό τους παραπέμπει όχι μόνον στους κανόνες λειτουργίας του σχολείου αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.

         Έννοιες, δηλαδή, που χρήζουν  και της ανάλογης πνευματικής και κοινωνικής ωριμότητας, όπως: Αρχή, τέλος, ομάδα, πειθαρχία, συνέπεια, ευθύνη, φιλία, συνεργασία, ενσυναίσθηση, σεβασμός...
           Τελικά τη ζωή μας δεν τη διαμορφώνουν μόνο τα μεγάλα γεγονότα, ούτε οι μεγάλες επιλογές μας αλλά και τα μικρά πράγματα-αντικείμενα.
            Είναι αυτά που μάς συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή και μάς συντροφεύουν σε στιγμές που νιώθουμε την ανάγκη να επιστρέψουμε στο παρελθόν.

         Εκτός από τον ήχο του πρώτου κουδουνιού στην πρώτη δημοτικού οι εικόνες της σχολικής "πλάκας" με το κοντύλι, του  μελανοδοχείου, της πέννας και του στυπόχαρτου (κι έπρεπε όλα αυτά μαζί με τα βιβλία να χωρέσουν σε μία πάνινη τσάντα) έρχονται και ξανάρχονται κάθε φορά που οι αυλές των σχολείων γεμίζουν από μαθητές και  βοούν από τις παιδικές φωνούλες την πρώτη μέρα έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.
                                Καλή Χρονιά σε όλους μας...