H ΣΥΡΙΖΑ - Ήττα και η Αριστερή Μελαγχολία

        “Η μελαγχολία δεν είναι τόσο αποτέλεσμα απώλειας, όσο διάψευσης αυτού που αναμενόταν” (Αλέξιος Μάϊνας, «Το ξυράφι του Όκαμ»).

        Και να που μία εκλογική ήττα ενός κόμματος, καθόλα απρόσμενη,  αναπάντεχη και πολιτικά δυσερμήνευτη, στάθηκε η αιτία να πλημμυρίσει το διαδίκτυο με αναφορές σε ποιητικούς στίχους ή και σε αποφθεγματικές ρήσεις φιλοσόφων και διαφόρων άλλων διανοουμένων. Ποιος είπε πως και οι ήττες δεν έχουν τα θετικά τους;

                              

       *Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα αναγκαίο απάνθισμα σοφών και διαχρονικών ρήσεων-θέσεων που γράφτηκαν, ειπώθηκαν ή θα έπρεπε να ακουστούν για τον πολιτικό εμπλουτισμό τόσο των τρόφιμων της εξουσίας όσο και των Ελλήνων Πολιτών πριν τις επαναληπτικές εκλογές της 25^ης Ιουνίου 2023.

       Κι αυτό γιατί το εκλογικό αποτέλεσμα, ως προς τα ποσοστά που έλαβαν τα δύο πρώτα κόμματα, δικαιώνει  πανηγυρικά τη θέση πως:

           “Οι νίκες μάς χαροποιούν και μάς ενθουσιάζουν, αλλά οι ήττες είναι αυτές που μάς διδάσκουν”(Η.Γ).

                                                  Η λήξη του Πένθους

       Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς μισόλογα ανέλαβε την ευθύνη που του αναλογεί και έδωσε το σύνθημα για “νέους αγώνες”. «Αναλαμβάνω ακέραια την ευθύνη για το αποτέλεσμα. Αλλά στο δικό μου λεξιλόγιο, αναλαμβάνω την ευθύνη σημαίνει και δίνω τη μάχη…».

    Η δήλωσή του  αυτή έδωσε τέλος, κι έτσι έπρεπε, σε όλους εκείνους που ακολουθώντας τη λογική του “δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται” βιάστηκαν να σημάνουν το τέλος της πολιτικής του πορείας και να ψάλλουν με χαρά το requiem (επιμνημόσυνος ύμνος) του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιοι βιαστικοί και χαιρέκακοι θυμήθηκαν το λατινικό από την νεκρώσιμη ακολουθία της Καθολικής Εκκλησίας, της οποίας το εισοδικό αρχίζει με την παρακλητική φράση: ”Requiem aeternam  dona eis  Domine” (Ανάπαυσιν αιώνιον δώσε σε αυτούς, Κύριε).

                          

        Κι ενώ τα συστημικά ΜΜΕ επιχαίρουν, άλλοτε κρυφά κι άλλοτε  φανερά, για τον εκλογικό πανωλεθρίαμβο (ανάλογα με την οπτική γωνία που κάθε αναλυτής ερμηνεύει το εκλογικό αποτέλεσμα) ο κ. Τσίπρας κήρυξε το τέλος του κομματικού πένθους και σάλπισε την έναρξη του νέου αγώνα «Ήρθε η ώρα να κηρύξουμε λήξη στο πένθος και να σημάνουμε συναγερμό μάχης».

        Με τον τρόπο αυτό διέψευσε όλους εκείνους που ταύτισαν την εκλογική ήττα με την αριστερή μελαγχολία και την γνωστή “ποίηση της ήττας”, που τελευταία απέκτησε δραματική επικαιρότητα,  με κορυφαίο τον εμβληματικό στίχο του Μανόλη Αναγνωστάκη «Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει. Όμως εγώ / δεν παραδέχτηκα την ήττα». Ως συμπλήρωμα των  παραπάνω στίχων κάποιοι άλλοι-πιο ψαγμένοι αυτοί-προβάλλουν τους στίχους του Άρη Αλεξάνδρου από τη συλλογή “Άγονος γραμμή”: «Λοιπόν, λίγο κουράγιο ακόμα, / Όποιος βρεθεί με άλογο / του μένει να τραβήξει για την ήττα / καβαλάρης».

       Στα λόγια  του κ. Τσίπρα περί λήξης του πένθους κάποιοι άλλοι - άλλοτε ειρωνικά κι άλλοτε περιπαικτικά - μάς παρέπεμψαν στο γνωστό έργο του Ευγένιου Ο ‘Νηλ «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα». Κάποιοι άλλοι πιο σκληροί κατέφυγαν στον Κ Καβάφη και στο ποίημά του «Τρώες» για να αποτυπώσουν με ενάργεια  την ψυχολογία τόσο των κομματικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ όσο και των απογοητευμένων οπαδών του:

  “…Επάνω, / στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος. / Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ’ αισθήματα. / Πικρά για μάς ο Πρίαμος κ΄ η Εκάβη κλαίνε”.

     Η σκληρότητα και η ειρωνεία όσων χλευάζουν το κάλεσμα νίκης του κ. Τσίπρα τούς οδηγεί στην προβολή εκείνων των στίχων του Καβάφη, από το ίδιο ποίημα, που προοικονομούν  την ματαιότητα κάθε προσπάθειας του ΣΥΡΙΖΑ να επανακάμψει πολιτικά “Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία”.

                                             Πολιτικές Νουθεσίες

            Από την κριτική δεν λείπουν κι εκείνοι που αρέσκονται σε πολιτικές νουθεσίες καταφεύγοντας σε κατάλληλους στίχους που εμπεριέχουν το “δέον γενέσθαι” από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ. Αυτές οι νουθεσίες εμπεριέχουν το στοιχείο της προτροπής για υπέρβαση και άλμα προς τα εμπρός:

     “Κάνε το άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά” (Ελύτης,» Μαρία Νεφέλη»).

                 

        Ωστόσο οι ίδιοι ως συμβουλάτορες θεωρούν πως η εκλογική ανάταξη και  επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 25^ης Ιουνίου προϋποθέτουν κι άλλα στοιχεία,  όπως κάθε επιτυχία από τη φύση της, όπως επισημαίνει και ο Ελύτης:

        “Τα τρία Τ της επιτυχίας: Ταλέντο, Τόλμη, Τύχη”. Μέλλει να δούμε ποιο ή ποια από τα τρία Τ της επιτυχίας θα ενεργοποιήσει ή θα κατακτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Βέβαια και σύμφωνα με τον Νίτσε «Κανένας νικητής δεν πιστεύει στην Τύχη», αφού την επιτυχία του κατά τεκμήριο την αποδίδει στις ικανότητές του (ΝΔ). Αντίθετα ο ηττημένος, για προφανείς λόγους, αποδίδει την αποτυχία του στην ατυχία του και στην κακή συγκυρία.

                    Η διαχρονικότητα του Σου Τσου και η Τεχνική του Πολέμου

            Από τη φαρέτρα των αναλυτών και σχολιαστών  του εκλογικού αποτελέσματος αλλά και της προαναγγελθείσης αγωνιστικής ψυχολογίας και διάθεσης από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ   δεν λείπουν και οι αναφορές στην “τεχνική του πολέμου” του Σουν  Τσου. Κι αυτό γιατί η εκλογική αναμέτρηση είναι ένας άτυπος πόλεμος με άλλα μέσα. Σταχυολογώντας κάποιες από τις πολλές συμβουλές του Σουν Τσου για την τεχνική του πολέμου θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στις παρακάτω, που αποτυπώνουν με ακρίβεια και γλαφυρότητα την τεχνική που πρέπει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ.

    “Να φαίνεσαι αδύναμος όταν είσαι δυνατός και δυνατός όταν είσαι αδύναμος” // “Στρατηγική με τακτικούς ελιγμούς είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για τη νίκη. Τακτικοί ελιγμοί χωρίς στρατηγική, είναι ο θόρυβος πριν την ήττα”. 

                     

      (Σε πρωινή εκπομπή γνωστού τηλεοπτικού σταθμού (28/5) σημαίνον στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ παραδέχτηκε ηχηρά τη λανθασμένη στρατηγική του, σχετικά με την απλή αναλογική. Δεν ξέρω, όμως, ποιος θα πληρώσει τα έξοδα των επαναληπτικών και αχρείαστων εκλογών της 25ς Ιουνίου).

                              Ο Φόβος – Κίνδυνος της Πολιτικής Αλαζονείας

      Συμπληρωματικά με τις παραπάνω τεχνικές του πολέμου κάποιοι άλλοι καταθέτουν και μία άλλη τεχνική που μπορεί να πλήξει το ήθος του αντιπάλου (ΝΔ) και να δώσει στον αντίπαλο (ΣΥΡΙΖΑ) το ηθικό πλεονέκτημα.

   “Προσποιήσου ότι είσαι κατώτερος και ενθάρρυνε την αλαζονεία του εχθρού”.       

      Εξάλλου το ιδεολογικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ της προεκλογικής περιόδου είναι ο κίνδυνος μιας αλαζονικής κυβέρνησης της ΝΔ μετά τα φαραωνικά ποσοστά των πρώτων εκλογών. Βέβαια αυτή η απειλή εμπεριέχει κι ένα ασυνήθιστο στοιχείο για ελληνικές εκλογές. Δηλαδή το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να παραδέχεται προεκλογικά ότι δεν αγωνίζεται για την νίκη και την κατάληψη της εξουσίας, αλλά μόνο για να περιορίσει την νίκη του αντιπάλου σε θεμιτά όρια.

                                    

        Ωστόσο ο φόβος μιας ισχυρής και αλαζονικής μελλοντικής  κυβέρνησης της ΝΔ είναι υπαρκτός και γι αυτό ο Κ. Μητσοτάκης προέτρεψε τα μέλη του κόμματός του να μην καταφεύγουν σε αλαζονικές δηλώσεις και συμπεριφορές. Ο λόγος-υπενθύμιση του  Σοφοκλή με τη φωνή του Χορού από την τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος»  είναι πάντα διαχρονικός:

                                           “Ύβρις φυτεύει τύραννον”

                            Η γνώση και αποδοχή της Πραγματικότητας

     Από την λογοτεχνική πανδαισία δεν θα μπορούσαν να λείψουν και οι αναφορές στην ανάγκη, τα πολιτικά κόμματα στην ολότητά τους και όχι μόνον οι δύο μονομάχοι, που τώρα πάει να γίνουν τρεις (ΣΥΡΙΖΑ VS ΠΑΣΟΚ), να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους την πραγματικότητα σε όλες τις αποχρώσεις της και να προσαρμόζονται σε αυτήν, αν θέλουν να την υπερβούν επ’ ωφελεία τους. Κι αυτό γιατί κάθε προσπάθεια υπέρβασής της καθίσταται μάταιη, αν επιμένουν να την αγνοούν (πολιτικός στρουθοκαμηλισμός), όπως τόνισε και ο Στάνισλα  Τζέρσι:

      “Ποτέ μην γυρίζεις την πλάτη στην πραγματικότητα γιατί σε έχει περικυκλωμένο”

     Πολλοί εκλογολόγοι και επικοινωνιολόγοι καταγράφουν ως μέγιστο επικοινωνιακό λάθος του ΣΥΡΙΖΑ την προβολή μιας ελληνικής πραγματικότητας που ακουμπούσε τα όρια της εξαθλίωσης και της αναλγησίας της οικονομικής πολιτικής της ΝΔ. Αυτός όμως ο ισοπεδωτισμός και  η τοξικότητα της γκρίζας διαφήμισης  του ΣΥΡΙΖΑ δεν απέδωσε τα αναμενόμενα γιατί προφανώς ο Έλληνας ψηφοφόρος βίωνε μία άλλη πραγματικότητα. Βέβαια οι φανατικοί του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να μας υπενθυμίζουν μία άλλη ρήση νομίζοντας πως μελλοντικά θα δικαιωθούν πολιτικά:

     “Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα”.

      Όσοι αλαζονικά επικαλούνται την παραπάνω θέση και θέτουν τον πήχη ψηλότερα από τις δυνάμεις τους για να πλήξουν τον αντίπαλο, υποχρεωτικά περνούν σε μόνιμη βάση κάτω από τον πήχη και μετά μέμφονται τον Ελληνικό λαό για την απουσία πολιτικής κρίσης και συνείδησης. Το παράδοξο είναι πως από τον ίδιο λαό ζητούν να διορθώσει στις επόμενες εκλογές τις επιλογές του έτσι ώστε να επέλθει η αναγκαία διόρθωση (στα εκλογικά ποσοστά των δύο κομμάτων) για να μιλήσουμε με όρους χρηματιστηρίου.

                

       Αλήθεια πώς ξέφυγε από τους επικοινωνιολόγους του ΣΥΡΙΖΑ η εμβληματική ρήση-θέση του Μπρεχτ: “Μονάχα η πραγματικότητα θα μας διδάξει πως την πραγματικότητα να αλλάξουμε”.

       Ωστόσο φαίνεται πως πολλοί πολίτες κομματικά στελέχη και  ψηφοφόροι-δεσμώτες  ενός άκρατου κομματισμού αγνοούν τόσο τον Πλατωνικό μύθο του σπηλαίου όσο και τη θέση του Δημόκριτου:

      “Ετεή δε ουδέν ίδμεν. Εν βυθώ γαρ η αλήθεια” (Δεν γνωρίζουν τίποτα από την πραγματικότητα, επειδή η αλήθεια είναι στον βυθό).

                                      To  Σύνδρομο της  Στοκχόλμης

        Ίσως, όμως, η έσχατη προσβολή του Έλληνα ψηφοφόρου να είναι αυτή που διατυπώθηκε από γνωστό λόγιο και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, που με όρους ψυχιατρικής ερμήνευσε την ψήφο των Ελλήνων στις εκλογές της 21^ης Μαΐου, λέγοντας ανερυθρίαστα «Ίσως σε ένα μέρος του πληθυσμού, μέσα στη συσκότιση, την παραπληροφόρηση και την ομίχλη στα μυαλά, υπάρχει ένα σύνδρομο “είμαστε θυρωροί της νύχτας”, “ένα σύνδρομο της Στοκχόλμης”».

        Ανάλογες ήταν και οι δηλώσεις-ερμηνείες γνωστού ηθοποιού και δημάρχου, άρτι ενταχθέντος στον ΣΥΡΙΖΑ, που απέδωσε τα υψηλά ποσοστά της ΝΔ και την αποδοκιμασία-συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ σε ψυχολογικά αίτια: ”Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν συνετρίβη. Συνετρίβη ο ελληνικός λαός, που ξεγελάστηκε και έπαθε μία ομαδική παράκρουση…”.      

       Ωστόσο  και οι δύο παραπάνω απέφυγαν να εντοπίσουν την θεραπεία που έκαναν οι ψηφοφόροι της Ροδόπης και οι τρόφιμοι των φυλακών, που έδωσαν υψηλότατα ποσοστά στον ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήταν μία ενδιαφέρουσα ερμηνεία για όλους μας.

  

       Εν τω μεταξύ παραμένει το ερώτημα, γιατί όσοι ψήφισαν ΝΔ πάσχουν από το σύνδρομο της Στοκχόλμης ή έπαθαν παράκρουση, ενώ όσοι ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούνται υγιείς και κανονικοί; Σε αυτό το ερώτημα μόνον κάποιος από το ΜΙΤ θα μπορούσε να απαντήσει. Αν μπορεί βέβαια.

     Αν αυτές οι ερμηνείες για τα “καμένα μυαλά” των Ελλήνων ψηφοφόρων συνεχιστούν από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τότε να μην εκπλαγούμε αν στις επόμενες εκλογές το ποσοστό της ΝΔ  θυμίσει ημέρες του 1974 που ο Κ. Καραμανλής, ο Εθνάρχης,   έλαβε το ποσοστό του 54 %.

                                                       Η απαξία της Σιωπής

       Βέβαια, κάποιοι άλλοι αντιτείνουν πως κάποιες αλήθειες πρέπει να λέγονται και η σιωπή δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή. Κι αυτό γιατί στην υγιή επικοινωνία και στον πολιτικό λόγο  σε μια δημοκρατία δεν πρέπει να αποκρύπτονται οι αλήθειες και ο λαός να συνηθίζει στην διατύπωση κάποιων, έστω και ακραίων, αληθειών. Σε αυτή τους τη θέση έχουν ως σύμμαχο τη θέση του Νίτσε:

       “Η σιωπή είναι χειρότερη. Όλες οι αλήθειες που αποσιωπούνται γίνονται δηλητηριώδεις”.

       Στη θέση αυτή του Νίτσε κάποιοι άλλοι θα αντιτείνουν τη θέση του ωφελιμιστή Τζων Στιούαρτ  Μιλ που θεωρούσε πως «Καλύτερα να είσαι ένας δυστυχισμένος Σωκράτης παρά ευτυχισμένο γουρούνι». Ο ίδιος στην προσπάθειά του να ορίσει το κριτήριο της ηθικής πράξης τόνιζε πως «Ηθική πράξη είναι αυτή που προκαλεί τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια στον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν αριθμό ατόμων».

                               Ευτυχία ή δυστυχία η Σκέψη και η Γνώση;

       Με αυτά κι αυτά  ξεκίνησε η  δεύτερη προεκλογική περίοδος  εμπλουτίζοντας τη σκέψη των ψηφοφόρων, που πλέον δεν θα έχουν την δικαιολογία “δεν ήξερα”. Η ευτυχία της άγνοιας είναι πολιτικά απορριπτέα στην εποχή μας που αναζητά τον σκεπτόμενο πολίτη και όχι το κομματικό ανδράποδο. Ίσως η σκέψη και οι γνώσεις να μην συμβαδίζουν πάντοτε με την χαρούμενη ζωή, όπως τόνισε  με κυνισμό και ο Νίτσε, ο δημιουργός του Υπερανθρώπου:

        “Για όσους επιλέγουν τη σκέψη και τη γνώση δεν υπάρχουν χαρούμενες ζωές”.

      

        Μπορεί, όμως, για κάποιους να είναι συνειδητή επιλογή ο δρόμος της σκέψης και της γνώσης, κι ας γνωρίζουν τις συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής ζωής. Είναι οι ονειροπόλοι  και αντισυμβατικοί που το σύστημα τους αποβάλλει ως γραφικούς, γιατί  αυτοί επιμένουν να επισημαίνουν πως:

       “Το εφικτό πάντα με κούραζε / πάντα με ξενέρωνε / και η τέχνη του / η λεγόμενη πολιτική / ακόμα περισσότερο” (Κυριάκος Συλφιτζόγλου, «’Εκαστος  εφ΄ ω ετάφη»).

                                                  Οι αντικομφορμιστές

      Δίπλα σε αυτούς υπάρχουν και οι πολιτικά και ιδεολογικά αντικομφορμιστές που εναντιώνονται σταθερά και ηχηρά στις κίβδηλες κομματικές κραυγές που στόχο έχουν, πάντα κατ’ αυτούς, το πάπλωμα της εξουσίας. Αυτοί διακηρύσσουν με έμφαση  την πολιτική ανυπακοή  σε όλους εκείνους τους κομματικούς σχεδιασμούς που λειαίνουν το έδαφος για την πολιτική αλλοτρίωση και την ιδεολογική ποδηγέτηση. Την άρνηση, δηλαδή της φύσης του ανθρώπου .

     “Δεν είμαι εγώ ο ανυπότακτος / Ανυπότακτα είναι τα όνειρά μου…/ Είμαι ένας υποτακτικός / Με αναρχικά όνειρα” (Έλσα Κορνέτη, Ο επαναστατικός κύριος Γκιούλιβερ).

       Στον παραπάνω ρομαντικό αναρχισμό και αντισυστημικό λόγο θα μπορούσε να προστεθεί και η προτροπή του Κολομβιανού συγγραφέα Nicolas Gόmez Davila για την αξία και την ανάγκη να μην ακολουθούμε πάντα το ρεύμα, αλλά να βαδίζουμε όταν χρειάζεται και αντίθετα σε αυτό. Κι αυτό γιατί «Μόνο τα νεκρά ψάρια πάνε με το ρεύμα».

        Ας μην είμαστε, λοιπόν, εκ προοιμίου καχύποπτοι και απορριπτικοί σε όσους βαδίζουν αντίθετα στο ρεύμα.

          “Το να κολυμπάς αντίθετα στο ρεύμα δεν είναι ανόητο, αν το νερό κατευθύνεται προς έναν καταρράκτη” (Nicolas Gόmez Dάvila).