Αναζητώντας το “άλλο μισό” μας

“Βλέπουμε τους αετούς να πετούν ψηλά μόνοι τους, ενώ τα πρόβατα μαζεύονται σε κοπάδι”(Philip Sindey).

 Και να που ένα βιντεάκι ("Το κομμάτι που λείπει συναντά το Μεγάλο Ο") - από τα πολλά που υπάρχουν στο internet - στάθηκε η αφορμή για κάποιες σκέψεις σχετικά με τον αγώνα και αγωνία του ανθρώπου και ιδιαίτερα του εφήβου να αποκτήσει ταυτότητα.(Δείτε το σχετικό video στο τέλος του κειμένου).

Μία ταυτότητα που θα συνθέτει και θα αντανακλά τόσο τα εγγενή γνωρίσματα του Εγώ του, όσο και τις επιταγές του κοινωνικού περιβάλλοντος. Οι επιδράσεις και οι πιέσεις από το εξωγενές περιβάλλον είναι πολλές και έντονες και η αποτελεσματικότητά τους είναι συνάρτηση και της προσαρμοστικότητας ή της αφομοιωτικής ικανότητας του νέου.

Όλοι και κατεξοχήν οι νέοι αναζητούν εναγωνίως και επίμονα το “άλλο μισό” τους ή τουλάχιστον εκείνο το κομμάτι που θα τους κάνει να νιώσουν ολοκληρωμένοι. Αυτή η αναζήτηση πιστοποιεί το γεγονός πως οι άνθρωποι από την φύση τους νιώθουν “ελλειπτικοί”. Αυτή η αίσθηση πυροδοτεί και ενεργοποιεί όλους εκείνους τους μηχανισμούς που στοχεύουν στην βίωση από το υποκείμενο του αισθήματος της ”πληρότητας”. Άλλοι αυτήν την αναζήτηση την χαρακτηρίζουν ως μία ενδογενή πλάνη και άλλοι ως ψευδαίσθηση.

“Η έλλειψη είναι στην φύση των πραγμάτων. Για όποιον υπάρχει, η έλλειψη είναι δεδομένη-κατασκευαστική παράμετρος, δομική προδιαγραφή, ανθρώπινο πεπρωμένο, λογική αναγκαιότητα, υπαρξιακός καταναγκασμός, τίμημα της ύπαρξης. Κάθε άνθρωπος στην κατασκευή του και στην λειτουργία του είναι ατελής, σημαδεμένος από την έλλειψη”(Ν. Σιδέρης, ”Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν”).

Η επιλογή της Μίμησης και της Προσκόλλησης στο “άλλο μισό”

Αν δεχτούμε πως το αίσθημα της “έλλειψης” συνιστά μία αποδεκτή κατάσταση και εξουσιάζει τον άνθρωπο, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε ευκολότερα τον αγώνα του να ανακαλύψει εκείνο το στοιχείο που θα τον συμπληρώσει και θα τον ολοκληρώσει ως ύπαρξη. Στα αρχικά της στάδια αυτή η αναζήτηση  του στοιχείου που θα χαρίσει στο άτομο το αίσθημα της πληρότητας χαρακτηρίζεται από την μίμηση ή από την προσκόλληση στο “άλλο μισό”.

Ωστόσο τόσο η μίμηση όσο και η άγονη προσκόλληση είναι αδιέξοδες και ατελέσφορες, αφού το άτομο και ιδιαίτερα ο έφηβος μέσα από αυτές τις διαδικασίες ετερονομείται  και βιώνει μία φασματική ελευθερία ή πληρότητα.

                   

Δεν είναι λίγοι αυτοί που γρήγορα αντιλαμβάνονται πως η μίμηση και η εξάρτηση από τους άλλους είναι ψυχοβόρες και τείνουν να αλλοιώσουν ή και να διαβρώσουν την μοναδικότητα του ανθρώπου. Απογοητεύονται κι αναζητούν αλλού την λύση του προβλήματος.

Στην αδιέξοδη, όμως, αυτή διαδικασία το υποκείμενο ωριμάζει, αφού ποτέ ο “άλλος” δεν μπορεί να μάς συμπληρώσει. Γιατί κάθε μίμηση ή προσκόλληση συνοδεύεται από την άρνηση των ιδιαιτεροτήτων μας που με τον χρόνο ατροφούν αφού δεν βρίσκουν χρόνο, χώρο και ευκαιρίες να καλλιεργηθούν και να εξωτερικευτούν.

“Να μαθαίνεις από όλους, αλλά να μην μιμείστε κανέναν”(Mαξίμ Γκόρκι).

Το συμπλήρωμα ως επιλογή

Στο οδοιπορικό αυτό της δόμησης της ταυτότητας κάποιοι επιλέγουν ή αρέσκονται να αποτελούν “συμπλήρωμα” κάποιου άλλου. Θεωρούν - πριν απογοητευτούν κι από αυτήν την επιλογή τους - πως στην “αγκαλιά” κάποιου άλλου θα ωριμάσουν μέσα σε κλίμα ασφάλειας.

Με την πάροδο, όμως, του χρόνου βιώνουν την εκούσια δουλεία τους και την ασφυξία που δημιουργεί αυτή η σχέση. Στην παράλληλη πορεία με κάποιον άλλο, κάποιος κουράζεται πιο γρήγορα, κάποιος άλλος είναι βιαστικός ή ανυπόμονος, χωρίς να απουσιάζει και η περίπτωση κάποιος από τους δύο συνοδοιπόρους να μην αντέχει για πολύ την συνύπαρξη.

Μία άλλη περίπτωση σε αυτήν την ομάδα επιλογών – μίμηση ή προσκόλληση – είναι και η συνειδητοποίηση πως πολλές φορές οι προσδοκίες είναι δυσανάλογα υπερβολικές σε σχέση με τις δικές μας ικανότητες ή τις προθέσεις των άλλων στις οποίες έχουμε επενδύσει.

Αποτέλεσμα αυτής της επιλογής η θλίψη αφού τα αποτελέσματα είναι δυσανάλογα ολίγιστα σε σχέση με τις προσδοκίες μας. Η κακή προαίρεση των άλλων ή η αντικειμενική αδυναμία τους να μάς βοηθήσουν να διαμορφώσουμε την ταυτότητά μας και να δρομολογήσουμε με επιτυχία τους στόχους και την ζωή μας συνιστά μία άλλη πλευρά της απογοήτευσής μας.

“H θλίψη προέρχεται από την δυσαναλογία ανάμεσα σε αυτό που προσδοκούμε και σε αυτό που τελικά προκύπτει”(Laupies).

                       

Η ανάγκη για κοινωνική αναγνώριση

Μία από τις πολλές εκδοχές της προσπάθειάς μας να νιώσουμε πλήρεις και ολοκληρωμένοι είναι και η “αναγνώρισή” μας από τους άλλους. Αυτή η ανάγκη της κοινωνικής αναγνώρισης και αποδοχής – ως δομικού στοιχείου της εσωτερικής μας ισορροπίας και πληρότητάς μας – μάς οδηγεί σε εξευτελιστικές συμπεριφορές. Η ανάγκη να αρέσουμε μπορεί να μάς εξουθενώσει εσωτερικά και να μας αλλοτριώσει.

Δεν λείπουν, βέβαια, και οι περιπτώσεις αυτοεξευτελισμού όταν η φυσική ανάγκη για αποδοχή ξεπεράσει τα θεμιτά όρια. Κανείς δεν μπόρεσε να ανέβει ψηλότερα μόνον με τις προσπάθειες να αρέσει σε πολλούς, γιατί όπως μάς δίδαξε και ο Επίκουρος:

“Ποτέ δεν προσπάθησα να αρέσω στους πολλούς. Γιατί όσα αρέσουν σε αυτούς εγώ δεν τα γνωρίζω, ενώ όσα αρέσουν σε μένα αυτοί δεν τα γνωρίζουν”.

Η Μοναχική Πορεία

Όταν αποτύχουν όλες οι προσπάθειες του νέου να δομήσει την δική του ταυτότητα μέσα από την στήριξη των άλλων, τότε  η καλύτερη και μοναδική επιλογή είναι να προσπαθήσει μόνος του. Όταν οι πλάνες και οι ψευδαισθήσεις υποχωρήσουν τότε ο καθένας συνειδητοποιεί ότι αυτό που του λείπει πρέπει να το βρει ή να το δημιουργήσει μόνος του. Η αυτόφωτη πορεία μπορεί να ενέχει κινδύνους ή να χρειάζεται ψυχικά αποθέματα (θάρρος, υπομονή, επιμονή…). Ωστόσο οι καρποί αυτής της αυτόνομης διαδρομής θα είναι πιο σίγουροι και πιο απελευθερωτικοί.

Ίσως, στην μοναχική προσπάθεια για την εύρεση του “άλλου μισού” ή εκείνου του στοιχείου που μάς συμπληρώνει και μάς ”γεμίζει”, να γνωρίσουμε και την πίκρα ή την απογοήτευση από κάποια-ες αποτυχία-ες. Αυτές οι αποτυχίες μας, όμως, είναι και τα όπλα μας και τα εργαλεία μας για να διορθώσουμε την πορεία μας και να φτάσουμε στον στόχο μας με βεβαιότητα.

       

Ίσως χρειαστεί να αποδεσμευτούμε από κάποια χρόνια στερεότυπα ή από αγκυλώσεις που μάς είχαν εγκλωβίσει σε μια άλλη βιοθεωρία. Χρειάζεται ψυχική δύναμη και πνευματική αφύπνιση. Κι αυτό γιατί η αξία της προσπάθειας έγκειται στην πρωτοτυπία και στην αυθεντικότητα όσων επιδιώκουμε και όχι στην ασφάλεια του δοκιμασμένου.

“Καλύτερα να αποτύχεις πρωτοτυπώντας παρά να πετύχεις μιμούμενος”(Χέρμαν Μέλβιλ).

Οι κορυφές στη ζωή μας και η βίωση της πληρότητας και της αυτάρκειας συνιστούν τους κορυφαίους στόχους μας. Προαπαιτούν δύναμη κι αποφασιστικότητα και ίσως κάποιες φορές την “δημιουργική μοναξιά”. Οι απάτητοι δρόμοι είναι αυτοί που θα μάς δώσουν το νόημα της ζωής μας. Τα δοκιμασμένα σχήματα, οι "ξένες πλάτες"  και το ξένο φως μάς αποκοιμίζουν και μάς εθίζουν στην παραίτηση και στην αναβλητικότητα.

Στην προσαρμογή και στην παραίτηση θα βρούμε πολλούς φίλους και συμμάχους. Στον αγώνα για τον δικό μας δρόμο και στόχο, στον αγώνα της αυτονομίας και της ψυχικής πληρότητας θα βρούμε πολλούς καχύποπτους και ίσως εχθρούς.

Να υπερβούμε την Μετριότητα

Πρέπει να γνωρίζουμε, όμως, πως όταν είμαστε αποφασισμένοι και στρατευμένοι στο στόχο της αυθεντικότητας κι ενός άλλου νοήματος ζωής, στο τέλος θα βρούμε “συναγωνιστές” και “μιμητές”. Στον μοναχικό δρόμο της ζωής μας χρειάζεται μία σύνθεση της Διονυσιακής ζωτικότητας και της Απολλώνιας λογικής. Η ξένη ταυτότητα και η κάλπικη ευτυχία είναι οι αφανείς “αλυσίδες” μας. Είναι ξένα εμπορεύματα, κλεμμένες συνταγές ζωής που το μόνο που μάς εξασφαλίζουν είναι η ασφάλεια της μετριότητας και της ακινησίας.

                   

Αυτό που μάς συμπληρώνει και νοηματοδοτεί  την ύπαρξή μας δεν μπορεί να βρίσκεται στα “δώρα” της παραίτησης και της προσαρμογής. Βρίσκεται στις πληγές και στα τραύματά μας όταν επιμένουμε στο φαινομενικά ανέφικτο, αλλά τόσο κοντινό και πραγματοποιήσιμο. Ας μην αφήνουμε τους άλλους να ορίζουν τα όνειρά μας αλλά και τον τρόπο που θα τα πραγματώσουμε. Μπορούμε να υπερβούμε την μετριότητά μας διεκδικώντας το απίθανο.

“Εάν ένα νεαρό άτομο θέλει πετυχημένα να υποβιβαστεί σε ένα μέτριο άνθρωπο, τότε ο πιο γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος είναι να αφήνεις χωρίς δεύτερη σκέψη τις απόψεις των άλλων ανθρώπων να καθοδηγούν την ζωή του”(Κινέζικη σκέψη).

 

*Η ιστορία μιλά για την μοναξιά και την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου. Την ανάγκη, δηλαδή, να βρούμε αυτό που μάς συμπληρώνει, ώστε να κυλάμε στη ζωή μαζί του.

Το κομμάτι που λείπει συναντά το Μεγάλο Ο

 

 

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα, Γ΄ Λυκείου (Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη)

Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία, Γ΄ Λυκείου (Βία)

Η «Παγίδα του Θουκυδίδη» και η Ρωσία που βρυχάται...

Κριτήριο Αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα, Γ΄ Λυκείου (Αγωνιστικότητα ή φυγή;)