ΙΔΕΟπολις

       “Μόνος φεύγω τώρα, μαθητές μου! Κι εσείς φύγετε τώρα και να είστε μόνοι. Έτσι θέλω να γίνει. Φύγετε μακριά από μένα και φυλαχτείτε από τον Ζαρατούστρα! Κι ακόμα καλύτερα: ντραπείτε γι αυτόν! Ίσως σας εξαπάτησε. Ο άνθρωπος της γνώσης πρέπει όχι μόνο να αγαπά τους εχθρούς του, πρέπει και να μισεί τους φίλους του. Ντροπιάζει κανείς τον δάσκαλό του όταν μένει για πάντα μόνο μαθητής . . .” (Νίτσε “Τάδε έφη Ζαρατούστρα”).      Ο Ζαρατούστρα σε μια αποστροφή προς τους μαθητές του χαράζει τα όρια και τους όρους της σχέσης του δασκάλου με τους μαθητές του. Θεωρεί πως η μοναξιά συνιστά το αναγκαίο στοιχείο για την αυτογνωσία και την ανύψωση – τελείωση του ανθρώπου. “Ολόκληρος ο Ζαρατούστρα είναι ένας διθύραμβος στη Μοναξιά ή, αν έχω γίνει κατανοητός, στην καθαροσύνη . . .”.       Ίσως αυτή η επιθυμία του Ζαρατούστρα για μοναξιά να θυμίζει ανάλογη επιθυμία του Χριστού πριν τη Σταύρωσή το...

            «Τίποτε δεν είναι πιο επικίνδυνο από το να είσαι υπερβολικά μοντέρνος. Διατρέχεις τον κίνδυνο να γίνεις ξαφνικά υπερβολικά ξεπερασμένος» (Oscar Wilde)               Μία από τις συχνές εστίες έντασης και ιδεολογικών συγκρούσεων είναι κι αυτή που αποπειράται να ανιχνεύσει τα σαφή όρια του προοδευτικού και του συντηρητικού . Ο προοδευτικός έχει ως σημείο αναφοράς το σύγχρονο , το σήμερα, το μελλοντικό, το διαφορετικό, το νέο. Αντίθετα, ο συντηρητικός εννοιολογικά γειτνιάζει με το χθεσινό, το παλιό, το παραδοσιακό και την ακινησία.                 Μία άλλη παράμετρος της διαμάχης Προοδευτικών και Συντηρητικών είναι κι αυτή της ψυχολογικής αυτοεπιβεβαίωσης και της ανάγκης για κοινωνική αποδοχή στο βαθμό που δηλώνεις θιασώτης του προοδευτικού και εχθρός του συντηρητικού. Όλοι, δηλαδή, πα...

Ο εορτασμός του παρελθόντος (2500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, 480 π.Χ.) εμπεριέχει τον κίνδυνο της προγονοπληξίας. Ο κίνδυνος αυτός είναι συνάρτηση των κριτηρίων που επιλέγουμε για να γιορτάσουμε και να θυμηθούμε τα περασμένα. Το «τι» γιορτάζουμε (νίκες πολεμικές, φιλοσοφικές θεωρίες, τραγωδίες), το «πώς» θα γιορτάσουμε (πανηγυρικές εκδηλώσεις αναστοχασμός, μελέτη ιστορική) και το «προς τι» (ο σκοπός, εθνική αφύπνιση, αρχαιογνωσία….) και γιατί «τώρα» είναι μερικά από τα κριτήρια που θα καθορίσουν και θα αιτιολογήσουν – δικαιολογήσουν αυτή τη στροφή στο χθές.     Αρχαιογνωσία ή Ελληνολατρία             Πολλές φορές η «αρχαιογνωσία» ταυτίστηκε ή εξελίχθηκε σε μια άγονη ή επικίνδυνη «αρχαιολατρία». Επικίνδυνη γιατί αποτέλεσε το όχημα για την καλλιέργεια ενός τυφλού πατριωτισμού που εδράζεται σε ανιστόρητες θέσεις για τη μοναδικότητα της ελληνικής φυλής. Άγονη γιατ...

«Κάθε κοινωνία, κάθε άτομο ζει «διαλεκτικοποιώντας» τη σχέση παρελθόν / παρόν / μέλλον, στην οποία καθένας από τους όρους τροφοδοτείται από τους άλλους δύο. Οι παραδοσιακές κοινωνίες ζούσαν το παρόν και το μέλλον τους σύμφωνα με τις εντολές του παρελθόντος. Οι κοινωνίες «υπό ανάπτυξη» ζούσαν μέχρι πρόσφατα με το αίτημα του μέλλοντος, ενώ συγχρόνως προσπαθούσαν να διασώσουν το ιδιαίτερο παρελθόν τους και να τακτοποιήσουν κουτσά-στραβά το παρόν τους. Οι πλούσιες κοινωνίες ζούσαν ταυτόχρονα με τις εντολές του παρόντος και του μέλλοντος και έβλεπαν με χαρά και κατόπιν μελαγχολία, το παρελθόν τους να απομακρύνεται» (Εντγκάρ Μορέν, «Γη – Πατρίδα»). Ο εορτασμός και οι εκδηλώσεις για τα 2500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 πέραν όλων των άλλων - αυτονόητων και μη - εγείρει και συζητήσεις για την ανάγκη, τη σκοπιμότητα και το προσδοκώμενο όφελος από όλα αυτά. Τα κίνητρα και οι πρ...